Lời bàn: Vua là bậc hùng tài đại lược, quyết đoán chủ động. Khi mới lên
ngôi, nghiền ngẫm tìm phương trị nước, đặt chế độ, ban sách vở, chế tác lễ
nhạc, sáng suốt trong chính sự, thận trọng việc hình ngục, mới có mấy năm
mà điển chương văn vật rực rỡ đầy đủ, đất nước đã đổi thay tốt đẹp. Các
nước Trảo Oa, Xiêm La, Tam Phật Tề
1690
, Chiêm Thành, Mãn Lạt Gia
1691
vượt biển sang cống. Sau có tên bề tôi trốn tránh là Tông Lai chiêu tập bọn
đi trốn làm phản, đặt niên hiệu ngụy là đứa thổ tù Nghiễm ở châu Thuận
Mổi dựa vào AI Lao dám gây biến loạn. Vua thân chỉ huy sáu quân đi giáng
đòn trời phạt. Chỉ một tuần mà Tông Lai nộp đầu, hai lần mà tên Nghiễm bị
bắt, thực xứng đáng là bậc vua anh hùng.
[57b] Vũ Quỳnh khen: Khi vua lên ngôi mới có 11 tuổi, không phải nhờ
buông rèm coi chính sự mà mọi việc trong nước đều tự mình quyết định,
bên trong chế ngự quyền thần, bên ngoài đánh dẹp di địch. Ngài thông
minh trí dũng, còn vượt lên trên cả những vua anh minh đời xưa. Huống
chi, ngài lại thể theo lòng trời đất nuôi sống muôn loài, ban hành chính sách
xót thương bất nhẫn của bậc đế vương, xử kiện xét tù phần nhiều khoan
thứ. Đức hiếu sinh của ngài là cái đức của vua Thuấn xưa. Ôi! những người
như vua có thể gọi là hết lòng với việc trị nước vậy.
