nhiều tác giả
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Bản kỷ thực lục Q4
Nhà Hậu Lê (1497 - 1509)
[1a]
K ỷ N h à L ê
Hiến Tông Duệ Hoàng Đế
Tên húy là Sanh
2030
lại húy là Huy, là con trưởng của Thánh Tông, ở ngôi 7
năm, thọ 44 tuổi thì băng, táng ở Dụ Lăng.
Vua thiên tư anh minh thông tuệ, giữ vận thịnh trị, thái bình, mới trong
khoảng 7 năm mà thiên hạ bình yên, xứng đáng là bậc vua giỏi giữ cơ đồ,
thế mà ở ngôi không lâu, đáng tiếc thay!
Mẹ ngài là Trường Lạc Thánh Từ hoàng thái hậu họ Nguyễn, tên húy là
Huyên
2031
, người ở trang Gia Miêu Ngoại, huyện Tống Sơn, là con gái thứ
hai của tặng thái uý Trinh quốc công [Nguyễn] Đức Trung. Trước đây,
Thánh Tông chưa có con nối, Quang Thục hoàng thái hậu
2032
đã từng cầu
đảo, sai Đức Trung đến cầu ở am Từ Công núi Phật Tích
2033
, chiêm bao
thấy đến trước mặt thượng đế cầu hoàng tự. Thượng đế phán: "Cho sao
Thiên Lộc làm con Nguyễn thị". Nói rồi cho ẵm đến ngồi ở trước. Bấy giờ,
Trường [1b] lạc hoàng thái hậu ở cung Vĩnh Ninh, tức thì có mang. Đến khi
đủ ngày tháng, chiêm bao thấy rồng vàng từ trên trời sa xuống, bay vào
trong phòng, một lát sau thì sinh ra vua. (Vua sinh vào ngày mồng 10 tháng
8, năm Tân Tỵ, Quang Thuận năm thứ 2 [1461]).
(Xét bài Thiên Phúc tự bi ký
2034
của Nguyễn Bá Bằng có nói: Trường Lạc
hoàng thái hậu có điềm rồng vàng nhập vào sườn bên tả).
Vua sinh ra, dáng vẻ thiên tử, mũi cao, mặt rồng, thần thái trang nghiêm,
tươi đẹp khác thường, Thánh Tông yêu quý lắm. Năm Quang Thuận thứ 3
[1462], tháng 3, sách lập làm hoàng thái tử.
Năm Hồng Đức thứ 28 [1497], tháng giêng, Thánh Tông băng, vua lên ngôi
hoàng đế, đổi niên hiệu, đại xá, lấy ngày sinh làm Thiên Thọ thánh tiết, tự
