ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ - Trang 286

Trước đó, Long Xưởng thông dâm với cung phi, vua không nỡ bắt tội chết,
cho nên có mệnh này. Một hôm, vua gọi tể tướng đến bảo rằng: "Thái tử là
gốc lớn của nước, Long Xưởng đã làm điều trái đạo, trẫm muốn Long Trát
nối giữ nghiệp lớn, nhưng nó còn nhỏ tuổi, [16a] sợ không đương nổi, nếu
đợi lớn thì trẫm đã tuổi già suy yếu, biết làm thế nào?". Bấy giờ có nội
nhân ẵm Long Trát ra, thấy vua đội mũ, khóc đòi đội, vua chưa kịp tháo mũ
đưa cho thì càng khóc to hơn. Vua bèn tháo mũ đội cho, Long Trát cả cười.
Vua càng lấy làm lạ, ý lập Long Trát làm thái tử bèn quyết định.
Mùa đông, tháng 11, động đất.
Tháng 12, sao Chổi mọc phương nam.
Ất Mùi, [Thiên Cảm Chí Bảo] năm thứ 2 [1175] , (Tống Thuần Hy năm thứ
2). ùa xân, tháng giêng, sách lập long Trát làm Hoàng thái tử, ở đông cung.
Phong Tô Hiến Thành làm Nhập nội kiểm hiệu thái phó bình chương quân
quốc trọng sự, tước vương, giúp đỡ đông cung.
Mùa hạ, tháng tư, vua không khỏe, cố gượng sai Tô Hiến Thành ẵm thái tử
mà quyền nhiếp chính sự.
Mùa thu, tháng 7, ngày Ất Tỵ, vua băng ở điện Thuỵ Quang. Trước đó, khi
vua ốm nặng, hoàng hậu lại xin lập Long Xưởng, vua nói: "Làm con [16b]
bất hiếu còn trị dân sao được". Di chiếu cho Tô Hiến Thành giúp rập thái
tử, công việc quốc gia nhất nhất tuân theo phép cũ. Bấy giờ thái hậu muốn
làm việc phế lập, sợ Hiến Thành không nghe, mới đem vàng bạc đút cho vợ
là Nữ thị. Hiến Thành nói: "Ta là đại thần nhận mệnh tiên đế dặn lại giúp
rập vua bé, nay lấy của đút mà làm việc phế lập thì còn mặt mũi nào trông
thấy Tiên đế ở suối vàng?". Thái hậu lại gọi Hiến Thành đến dỗ dành trăm
cách. Hiến Thành trả lời: "Làm việc bất nghĩa mà được giàu sang, kẻ trung
thần nghĩa sĩ đâu có vui làm, huống chi lời của Tiên đế còn ở bên tai, điện
hạ lại không nghe việc của Y Doãn, Hoắc Quang hay sao? Thần không dám
vâng chiếu". Việc bèn thôi.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nói: Anh Tông nối ngôi tuổi còn thơ ấu, việc của Đỗ
Anh Vũ làm gì mà biết được, đến khi tuổi ngoại hai mươi, sai bọn Hiến
Thành đem quân đi tuần nơi biên giới, [17a] lại thân đi xem khắp tình thế