Tuy nhiên, khi so sánh vị thế của Mexico và Canada cạnh Mỹ, ta có thể nhận
biết sự khác biệt: dù ít dân hơn Mexico, Canada đã được Mỹ đối xử như một
đối tác bình đẳng; và trong quan hệ kinh tế, Canada còn lợi dụng sự to lớn
của thị trường Mỹ để tăng trưởng. Trong khi đó, với cơ chế lạc hậu và dân
trí thấp kém, Mexico cam phận là sân sau của kinh tế Mỹ.
Trong Thế chiến Thứ hai, phát xít Đức đè bẹp các nước láng giềng, nhưng
lại rất tôn trọng sự trung lập của Thụy Sĩ và các nước Bắc Âu. Một chính
sách khôn ngoan, chủ động của chính phủ và một tầng lớp nhân dân giàu có
dựa trên nền kinh tế độc lập là sự khác biệt giữa nô lệ và ông bà.
YẾU TỐ LỊCH SỬ
Sự bành trướng của các đế quốc trong lịch sử đều dựa vào tiền đề là xâm
lược để tìm những tài nguyên hay tài sản nào mà đế quốc cần. Trong lịch sử
Trung Quốc, nạn đói vì thiếu đất trồng trọt đã khiến quân đội Trung Quốc
luân phiên Nam tiến để thoả mãn bao tử của con dân. Đông Nam A là miếng
mồi hấp dẫn qua mọi triều đại, kể cả những cuộc di dân khổng 16 của người
Trung Quốc để tránh bạo loạn trong nội địa.
Nhìn vào một lăng kính khác, hiện nay, nhu cầu của đế quốc Mỹ là “trí tuệ
và sáng tạo” cho nền kinh tế dựa trên công nghệ cao. Không như Trung
Quốc, Mỹ không cần đến dầu khí, khoáng sản hay nông phẩm từ Việt Nam;
và chắc chắn là không nhắm vào thị trường đổ rẻ tiền.
Thực ra, chính Mỹ đã giúp 2 quốc gia đông dân nhất là Trung Quốc và Ấn
Độ phát triển nhanh để gia tăng tài sản mềm cũng như để bành trướng thêm
thị trường cho các sản phẩm cao cấp của Mỹ. Họ có thể là đối tác lý tưởng
để Việt Nam thay đổi cốt rễ của nền kinh tế và tăng trưởng theo mức độ của
Nhật Bản và Hàn Quốc.
Tuy nhiên, giải pháp này không khả thi “vì ván đã đóng thuyền”. Khi cá đã
cắn câu và chim đã vào lồng rồi, thì đành “lỡ bước sang ngang” vậy?
MỐI TÌNH ĐỒNG CHÍ
