Có sự tự hạ phẩm giá nào của người đàn bà đến mức độ ghê gớm ấy? Lệ đã
trở nên một thứ "đĩ quốc tế" như dư luận trong nước đã gán cho nàng, vì
mục đích giữ vững quyền hành cho họ Ngô!
Lệ nghĩ lại quãng đời vừa qua của mình mà đâm ra xốn xang, thẹn thùng.
Nàng đã hiến đến cả trinh tiết của người đàn bà để ủng hộ cho uy quyền
nhà chồng, và địa vị đệ nhất phu nhân của nàng, nhưng rồi tất cả những
điều đó, để bây giờ đi đến đâu?
Không khí xa lạ của đời sống chung quanh, đối với Lệ ngày càng thêm sâu
rộng. Nàng thấy mình khó lòng hoà hợp, thông cảm với xã hội Ba Lê,
không một dây liên lạc mật thiết nào ràng buộc nàng với những người và
cảnh vật chung dụng hàng ngày. Lệ thỉnh thoảng lại chợt nhớ đến điệp khúc
câu thơ mà nàng đã có dịp nghe hồi mới về nhà chồng trên bờ sông Bến
Ngự:
- L éxilé partout est seul? (kẻ lưu đày ở đâu cũng cô đơn).
Nàng cảm thấy thấm thía tất cả sự cô đơn của đời sống lưu vong và nỗi
niềm cay đắng của những ngày tháng xa quê hương. Lệ không thiết tha,
nhớ thương gì ở đất nước, ngoài sự luyến tiếc uy quyền đã mất, song không
khí xa lạ của đời sống Ba Lê khiến nàng có cảm tưởng mình như một lữ
hành cô độc, và tự cõi tiềm thức những tình cảm ấp ủ về xứ sở bỗng nhiên
trỗi dậy.
