Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Chắp cánh, liền cành
"Chắp cánh, liền cành" tức là "Chim chắp cánh, cây liền cành".
Sách Nhĩ Nhã chép: Chim Kiêm giống chim le le, lông màu xanh, chỉ có
một cánh và một mắt, thường ở phương Nam. Mỗi khi muốn bay thì hai
con phải chắp cánh với nhau mới bay được.
Chim này gọi là tỷ dực điểu, cũng gọi là Kiêm Kiêm.
Cây liền cành là cành của hai cây giao nhau.
Nguyên đời Chiến Quốc (479-221 trước D.L.) vua nước Tống tên Yển vốn
người hiếu sắc, dâm bạo. Một hôm đến chơi ở gò Phong Phụ, bắt gặp một
phụ nữ hái dâu rất đẹp. Vua dọ hỏi biết là vợ của nho sĩ Hàn Phùng, người
họ Tức. Vua liền cho đòi Hàn, bảo đem vợ lại hiến mình. Hàn sợ uy quyền,
về thuật cho vợ nghe và khóc hỏi có bằng lòng không? Tức Thị làm thơ để
tỏ ý mình:
Núi nam có con chim
Núi bắc giăng lưới bắt.
Chim mặc sức bay cao,
Lưới kia đành quăng vất.
Vua Tống say mê sắc đẹp của nàng, theo đuổi không thôi. Liền sai người
đến tận nhà Hàn, cướp lấy người ngọc. Hàn thấy vợ bị bắt đưa lên xe đi,
lòng như dao cắt, biết không phương giải cứu, kiếp này khó họp, đau đớn
quá mà tự tử.
Vua Tống đem Tức Thị lên đài Thanh Lăng, cưỡng bách, bảo nàng:
- Ta đây là vua một nước, có đủ uy quyền sinh sát trong tay. Muốn phúc, ta
cho phúc. Muốn họa, ta cho họa. Phương chi chồng nàng đã chết, nàng còn
ở với ai. Nếu bằng thờ quả nhân, cùng tay bắt mặt kề thì sẽ được phong
hoàng hậu.
Tức Thị nổi giận làm thơ tỏ ý mình:
