ĐIỂN HAY TÍCH LẠ - Trang 365

địa vị gia đình (môn đăng hộ đối) thì nhờ người mối (băng nhân) đến điều
đình. Nếu nhà gái thuận thì người mối đem lễ đến nhà gái xin "lộc mạng"
hay "bát tự", tức là giấy ghi chép giờ, ngày, tháng, năm sinh của người con
gái. Nếu thấy số so tuổi hai người trai gái được tương hợp thì nhà trai cùng
người mối đem lễ vật đến nhà gái để sính ước. Lễ này gọi là lễ nạp trưng, lễ
nạp lệ hay cũng gọi là lễ hỏi.
Từ đấy, cứ đến ngày nhà gái có giỗ, người con trai phải đến cúng. Và theo
những ngày lễ tết trong một năm, phải đem đồ lễ tết đến nhà vợ chưa cưới.
Lễ tết dài trong bao nhiêu năm không chừng. Vì người Nam có tục hỏi vợ
cho con ngay từ lúc con còn nhỏ, đợi đến gần tuổi trưởng thành mới cưới
hẳn, hoặc bị tang chế phải đợi.
Cũng có tục bắt con trai đến nhà gái làm giúp đỡ công việc trước khi cưới,
tục gọi làm rể hay giữ rể. Nhưng thường con trai nhà nghèo mới chịu cách
này.
Sau lễ hỏi, nhà gái đem trầu cau biếu người trong họ, bằng hữu để báo tin
mừng. Nếu đôi trai gái đã trưởng thành mà lỡ gặp người trong họ chết thì
có thể hỏi cưới ngay để tránh sự ngăn trở bởi tang chế. Như vậy tục gọi là
cưới chạy tang.
Trước ngày cưới (lễ nghinh thân) nhà trai cho mối đến điều đình về món
tiền và lễ vật cưới. Đến ngày đón dâu, chú rể cùng họ hàng khăn áo tốt đẹp
chỉnh tề, họp thành một đoàn, chọn giờ hoàng đạo, kéo đến nhà gái do một
người chủ hôn đi đầu hướng dẫn. Người chủ hôn (thường chọn người cao
tuổi, vợ chồng song toàn có con cháu đông đúc) mặc lễ phục, bưng quả hộp
đựng trầu cưới và tư trang của cô dâu, mở lối, rồi đến các người dẫn lễ, sau
đến chú rể cùng hai người phù rể, sau là cha mẹ và họ hàng đàng trai.
Tất cả lễ vật cũng như số người đều không được lẻ mà phải đủ đôi đủ cặp.
Trong khi đến nhà gái, dọc đường, họ nhà trai thường gặp những đám giăng
dây. Phải nộp tiền, họ mới mở lối cho đi. Nếu lấy vợ ở làng khác, lệ giăng
dây còn sinh ra nhiều phiền nhiễu. Vì mỗi ngõ phải qua, họ nhà trai thường
gặp nhiều đám giăng dây. Có đám bày cả hương án với đỉnh trầm, đèn nến,
giá hương, độc bình, trên giăng một sợi dây điều kèm một cây kéo cắm
trong bình hương do tuần tráng bầy ra. Khi họ đàng trai nạp tiền rồi mới cắt