ĐIỆP VIÊN GIỮA SA MẠC LỬA - Trang 351

thành, không lệ thuộc vào các cấp chính quyền. Họ trả lương cao, chế độ
thưởng rộng rãi, nhân viên người Việt hầu hết là loại có ít nhiều văn hóa,
kiến thức, lớp trung niên chiếm đa số, hoạt động bí mật trong dân chúng.
Công tác chính của đoàn "Dân ý vụ" là điều tra đối tượng được chỉ định,
loại có ảnh hưởng tại địa phương, thuộc cả ba phía cộng sản quốc gia và
trung lập. Mỗi nhân viên được cấp một bản in sẵn với hàng trăm câu hỏi,
nhiệm vụ của chúng là nghiên cứu, điều tra và điền vào câu trả lời, với điều
kiện chính xác, không biết thì bỏ trống, dành người khác bổ túc sau. Khi
dịch giúp cho Huss số bản tiếng Việt sang tiếng Anh tôi cảm thấy bọn Mỹ
như muốn lột trần đối tượng cần điều tra, giải phẫu người chúng cần nghiên
cứu, cả thể chất lẫn tư tưởng. Hàng triệu hồ sơ cá nhân như thế đã chuyển
qua Michigan tốn kém hàng triệu đô la chi phí cho công việc kỳ cục đó.
Huss giải thích người Mỹ đến với đồng minh Việt Nam bằng sự hiểu biết
từng người Việt Nam như vậy mới có thể cộng tác, gắn bó lâu dài. Nhưng
Huss thú nhận, việc làm của chúng bị anh em ông Diệm phản ứng, lén lút
cho tay chân phá phách khá quyết liệt, nhất là sau khi ông Nhu biết rõ tiến
sĩ Groré và bọn Huss đỡ đầu bác sĩ Phan Quang Đán. Tôi lấy làm ngạc
nhiên hỏi lại, người Mỹ ủng hộ ông Diệm nắm chính quyền, bây giờ lại đỡ
đầu ông Đán đối lập ông Diệm, là có ý chi? Hắn nói: "Hoa Kỳ ủng hộ ông
Diệm hoặc giúp ông Đán đối đầu ông Diệm, để chứng tỏ ở miền Nam Việt
Nam này hoàn toàn có tự do dân chủ, đó là thế mạnh của chính nghĩa quốc
giạ chống cộng sản độc tài."
Trọng uống cạn ly cà phê, cùng Vũ đốt thêm điếu thuốc, anh tiếp:
- Câu chuyện của tên Huss, rồi nhóm thân Pháp hội họp tại khách sạn
Caravel đòi chính phủ thực thi dân chủ, mở rộng nội các cho các chính
đảng quốc gia tham dự, khiến Ngô Đình Nhu càng căm tức trước những
hoạt động chống phá của bác sĩ Đán, của Trần Văn Hương, nhưng chưa
dám mạnh tay đàn áp. Tổng thống Mỹ Einsenhower gửi thư riêng cho ông
Diệm chia vui quá chậm sau vụ ông bị ám sát hụt tại Ban Mê Thuột lại rất
đúng lúc vụ tổng thống Phi Luật Tân Magsaysay "ngộ nạn" khi chiếc phi cơ
chở ông ta nổ tung trên không phận đảo Cébu ngày 17 tháng 3 (năm 1957).
Trong khi đó, tổng thống Pháp DeGaule tuyên bố trước báo chí về quan