ĐIỆP VIÊN GIỮA SA MẠC LỬA - Trang 568

Cảng gửi về. Trong thư, Tuyến tóm lược một số nét chính về cuộc họp của
Ban an ninh quốc gia, bộ phận tham mưu đầu não của tòa Bạch Ốc, dưới sự
chủ trì của chính tổng thống Kennedy. Tuyến kể một số tên của các cố vấn
như Averell Harriman, Rogers Hilsman, Thứ trưởng Ngoại giao George
Ball, George Bundy, Michael Forrestal v.v... cho thấy giá trị của nội dung
cuộc họp. Tổng thống Kennedy sau khi nghe báo cáo tổng hợp từ Sài Gòn
gửi về, nhận định rằng chính quyền ông Diệm cố ý không nghe lời khuyên
của các cố vấn Mỹ, dù đã có áp lực rất mạnh từ phía Mỹ, Diệm vẫn quyết
liệt đối phó không chỉ với phong trào đấu tranh Phật giáo, mà cả với Mỹ.
Tình hình xấu đi nhiều, phe không Cộng sản chống Diệm có ý định sẽ làm
đảo chính trong vòng ba tháng tới. Tuy nhiên phe này sẽ thành công hay
không thì chưa có lời cam kết chính thức. Riêng đại sứ Nolting vẫn bảo thủ,
nêu ra hai tình huống sẽ xây ra nếu bỏ Diệm lúc này: Thứ nhất Việt Cộng
sẽ lợi dụng thời cơ tấn công mạnh hơn, thứ hai nội chiến vì tranh giành
quyền lực sẽ không tránh khỏi. Nhiều ý kiến chống Nolting. Và chính trong
cuộc họp tại tòa Bạch ốc cũng có đa số ý kiến bác bỏ nhận định của
Nolting. Vì vậy Tổng thống Kennedy đã gọi Nolting về nước, tạm giao cho
Trueheart xử lý thường vụ và sẽ ra quyết định bổ nhiệm Henry Cabot
Lodge qua thay Nolting vào tháng tới. Lodge là một trong số lãnh tụ đảng
Cộng hòa, nổi tiếng "vua đảo chính", năm 1960 đã từng đứng cùng liên
danh Nixon ứng cử tổng thống. Lodge qua Sài Gòn thì việc loại bỏ Diệm
coi như đã được khẳng định. Cho đến nay, tổng thống Kennedy tỏ ra yên
tâm vì cuộc đấu tranh của Phật giáo tuy đã diễn ra ba tháng, nhưng chưa có
hiện tượng Việt cộng dựa vào lợi dụng khai thác. Có điều, sau khi Kennedy
chấp thuận cho làm đảo chính bỏ Diệm, Kennedy tỏ ra lo ngại chính quyền
thay thế buổi đầu sẽ gặp nhiều khó khăn, nên đã đòi phải có kế hoạch đối
phó với mọi tình huống có khả năng diễn ra. Nhiều ý kiến nhất trí, phải can
thiệp tích cực hơn, chi viện mạnh lên, lãnh đạo hợp lý, quyết giành cho
được hiệu quả hơn khi còn Diệm.
Đại tá Mậu đọc đi đọc lại bức thư của bác sĩ Tuyến, tỏ vẻ phấn chấn. Ông
ta thông báo cho Vũ những nét cơ bản cuộc họp tại Bộ Tổng tham mưu
hôm qua: