Ông bái kể sơ cho chúng tôi biết qua sự hiển linh của đình thần và ân
cần bảo chúng tôi :
– Quý ông muốn rõ câu chuyện về xa xưa của ngôi đình xin hãy tìm
ông Đốc phủ Trần nguyên Lượng ở trên lộ cầu bắc, sẽ rõ nhiều chi tiết hơn.
Muốn có tài liệu đầy đủ, rồi từ giã ông bái, thân hành lên gặp cụ Trần
Nguyên Lượng, năm nay trên 80 tuổi. Cụ là người có đạo Cao-đài, có tinh
thần hiếu cổ, trí nhớ dai. Cụ kể qua lịch sử đình thần cho chúng tôi được
biết cặn kẽ.
Đình thần này đã có từ xưa, trên 120 năm. Từ trước đến nay đã sửa
chữa tu bổ nhiều lần, hiện giờ mới được khang trang như thế. Xưa kia chỗ
đình hoang vắng, nhà thưa người ít. Ngôi đình do các vị tiền hiền sáng lập
và được vua Tự-đức phong sắc để thờ nơi đây.
Nhưng có một điều đặc biệt khác hẳn hơn các đình khác, là sắc phong
nơi đình Điều Hòa là 4 vị nữ thần chớ không phải nam thần, lạ là thế.
Tương truyền : Phần đông người đàn bà góa ở mé chợ cũ đều làm ăn thạnh
vượng giàu có hơn hết, đó là đa số, còn phái nam thì không phát đạt cho
mấy. Câu chuyện này là sự thật, quanh vùng ai ai cũng biết.
Còn gần đây trong khoảng năm 1946, khi quân đội Pháp đến tái chiếm
Mỹ-tho, gồm có nhiều lính lê dương, Sénégalais, Maroc v.v… đến đóng tại
đình. Ai cũng tưởng đình sẽ bị hư hao bộn. Nhưng trái lại khi chúng ra đi,
nơi đình từ trong ra ngoài đều nguyên vẹn không bị sứt mẻ món gì hết. Đồ
đạc quý giá để thờ trong đình cũng còn y nguyên, chúng không dám rớ
động, đó là sự linh ứng của đình Điều Hòa.
Riêng về các đình khác quanh vùng Tân mỹ Chánh, đình Bến tranh,
Chợ Gạo, chúng vô đóng thì ra tay vơ vét chẳng chừa món gì, đến nỗi chẻ
bàn ghế nấu cơm, cây cối phá tán gần hết, khi ra đi như nhà hoang bị khánh
tận.
