Lại nói công việc ở Thăng Long, trước đây nhà Nguyên đòi cống nho
sĩ, thầy thuốc, người giỏi âm dương, bói toán, các loại thợ mỗi thứ ba người
cùng nhiều đồ trân quý. Vua Thái tông sai đưa các đồ trân quý sang cống,
nhưng không nộp đủ như họ đòi. Còn người thì không đưa sang một người
nào, cũng không xin bãi bỏ mà cứ lờ đi coi như không có chuyện đó.
Hốt-tất-liệt lại có chiếu thư đòi ta phải cống voi. Vua Thái tông gửi
biểu sang trần tình: “… Theo ý bệ hạ muốn vật cống lần này là mấy con voi
lớn. Loài thú ấy thân hình to lắm, chỉ hai con cùng đi là chật đường của hai
xe tứ mã, chúng bước đi rất chậm chạp chứ không như ngựa bên thượng
quốc.
Xin tuân sắc chỉ, đợi đến năm tiến cống sau sẽ đem dâng…”.
Hốt-tất-liệt sai Nậu-lạt-đình (Nu-rut-đin) tới Thăng Long giữ chức
Đạt-lỗ-hoa-xích. Y ra sức thăm dò biết được nhà Trần cấm người trong
nước không được giao thương và cả giao đàm với những thương nhân Hồi
Hột liền tâu về nước.
Hốt-tất-liệt gửi chiếu thư trách vua ta và áp đặt sáu điều:
- Quân trưởng (nhà vua) phải vào chầu.
- Con em phải sang làm con tin.
- Kê biên dân số.
- Phải chịu quân dịch.
- Phải nộp tô thuế.
- Vẫn đặt chức Đạt-lỗ-hoa-xích.
Nhà vua biết chỉ nhận một trong sáu điều này coi như nước đã mất
chủ quyền. Nếu nhận cả sáu điều cũng có nghĩa ta là thuộc quốc của nước
Nguyên. Trước đây tạm thời nhận cho nhà Nguyên đặt chức Đạt-lỗ-hoa-
xích với mong muốn là hạn chế sự đi lại của nó, hạn chế sự ngó dòm của nó
vào nội tình nước ta.
Tuy vậy, Nậu-lạt-đình ngày càng soi mói, hống hách, ta bèn mua
chuộc nó bằng bạc vàng, châu ngọc để y tâu báo trung thực các điều mà vua
