Nhật Bản với tư cách là một cường quốc quân
sự
Các nhà phân tích Trung Quốc từng coi liên minh Mỹ-Trung là “hữu ích
để kiềm chế quá trình tái quân sự hóa của Nhật Bản”, hay nói một cách hình
ảnh là “chiếc nút bấc cho cái chai”. Tuy nhiên, từ giữa những năm 1990, họ
tin rằng liên minh này “đang thúc đẩy chứ không phải là kiềm chế quá trình
tái vũ trang của Nhật Bản”.
Quan điểm thù địch của Trung Quốc đã thúc đẩy Tokyo phát triển lực
lượng quân sự của mình, cả về sức mạnh cũng như phạm vi tác chiến, và
Washington đã khuyến khích xu hướng này. Các lực lượng phòng vệ của
Nhật Bản đã phục vụ tại cuộc chiến tranh Iraq với vai trò phi quân sự, và các
tàu chiến của Nhật Bản, bao gồm cả các khu trục hạm trang bị hệ thống
chiến đấu Aegis tối tân, mua lại từ Hoa Kỳ, đã đến Ấn Độ Dương để hỗ trợ
các hoạt động quân sự của Hoa Kỳ tại Afghanistan. Lực lượng hải quân
Nhật Bản phát triển là do phần lớn lượng dầu khí và các hàng hóa khác mà
Nhật nhập khẩu đều bằng vận tải biển, qua các tuyến đường ở phía đông
nam bờ biển Đài Loan. Nếu Trung Quốc tiếp tục giữ thái độ thù địch với
Nhật Bản và yêu cầu Đài Loan thì Đài Loan có thể cắt đứt “mạch máu kinh
tế” của Nhật Bản. Như một trong những tướng hải quân đã về hưu của Nhật
nói: “Mọi tuyến đường biển khi đó sẽ nhuộm màu đỏ.”
Đáng chú ý hơn cả, nghị viện Nhật Bản đang tiến hành sửa đổi bổ sung
Hiến pháp nhằm bỏ Điều 9, điều khoản then chốt của “hiến pháp hòa bình”
từ sau Chiến tranh Thế giới II, theo đó Nhật Bản phải từ bỏ việc sử dụng vũ
lực và việc thành lập một lực lượng quân đội thật sự. Thái độ không thân
thiện của Trung Quốc đối với Nhật Bản đã gây ra tác động ngược là thúc
đẩy Nhật Bản từ bỏ chủ nghĩa hòa bình thời hậu chiến.
