Sách Trắng nêu thêm một lời đe dọa đáng ngại mới. Trung Quốc sẽ sử dụng
vũ lực “nếu chính quyền Đài Loan từ chối, trì hoãn [vô thời hạn] việc giải
quyết thống nhất hòa bình đất nước hai bờ thông qua các cuộc đàm phán”.
Điều này nghe có vẻ như một tối hậu thư của Trung Quốc dành cho Đài
Loan: đàm phán sớm, hoặc sẽ “lãnh đủ”. Theo một người trong cuộc có
quan hệ trong giới lãnh đạo, cái “nếu thứ ba” đã được chính Giang Trạch
Dân bổ sung sau khi Sách Trắng được các chuyên gia về Đài Loan dự thảo
và được các cơ quan khác nhau hiệu đính. Khi tôi phỏng vấn một trong
những người soạn thảo, ông đã không phủ nhận thông tin này.
Tôi đã ở Bắc Kinh với các cấp phó lãnh đạo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Hội
đồng An ninh Quốc gia và Bộ Quốc phòng để thảo luận về vấn đề phòng thủ
tên lửa quốc gia vào một ngày tháng Hai xám xịt thì Sách Trắng được công
bố. Nhóm của chúng tôi đã choáng váng bởi sự thô bạo của các nhà lãnh đạo
Trung Quốc khi chọn thời điểm để tung ra Sách Trắng - kiểu “ném thẳng
vào mặt”, chúng tôi hiểu đó như là lời đe dọa leo thang vượt bậc của họ đối
với Đài Loan và chúng tôi. Các nhà ngoại giao Trung Quốc đã cố gắng
thuyết phục chúng tôi rằng thời điểm ra Sách Trắng là kết quả không mong
muốn do sự phối hợp kém giữa các cơ quan ở Bắc Kinh, nhưng chúng tôi
nghi ngờ điều đó.
