GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 194

những quyết định này được áp đặt bởi sự nhất quán lôgíc nội tại, bởi lẽ
chắc chắn chúng ta phải đòi hỏi một lý thuyết có ý nghĩa không thể chứa
những điều vô lý về mặt lôgíc. Những quyết định khác được dẫn dắt bởi
linh cảm về những hệ quả thực nghiệm định tính của một cấu trúc lý thuyết
này đối với một cấu trúc khác; nói chung, chúng ta sẽ không quan tâm tới
một lý thuyết, nếu như có không có khả năng mô tả thế giới xung quanh
chúng ta. Nhưng chắc chắn cũng có trường hợp một số quyết định của các
nhà vật lý lý thuyết lại dựa trên cảm giác thẩm mỹ, theo đó các lý thuyết
phải có được sự thanh nhã và vẻ đẹp về cấu trúc sánh được với thế giới mà
chúng ta quan sát. Tất nhiên, không có gì đảm bảo là điều đó sẽ dẫn tới
chân lý. Có thể, ở sâu hơn, vũ trụ có cấu trúc không được đẹp như chúng ta
tưởng hoặc cũng có thể chúng ta sẽ thấy rằng những tiêu chuẩn thẩm mỹ
của chúng ta cần phải được chắt lọc đáng kể khi áp dụng trong những bối
cảnh ít quen thuộc hơn. Tuy nhiên, đặc biệt khi chúng ta bước vào kỷ
nguyên, trong đó các lý thuyết của chúng ta mô tả những thực tại của vũ trụ
ngày càng khó thăm dò bằng thực nghiệm hơn, các nhà vật lý phải dựa vào
cảm giác thẩm mỹ để tránh xa những con đường bế tắc mà họ có thể bị lạc
vào. Cho đến nay, phương pháp này đã cho chúng ta một sự dẫn dắt sáng
suốt và rất có hiệu quả.
Trong vật lý cũng như trong nghệ thuật, đối xứng là một phần then chốt của
thẩm mỹ. Nhưng không giống như trong nghệ thuật, đối xứng trong vật lý
có một ý nghĩa cụ thể và chính xác hơn. Thực vậy, bằng cách bám riết khái
niệm cụ thể này của đối xứng tới những kết luận toán học của nó, trong
mấy chục năm gần đây, các nhà vật lý đã tìm ra những lý thuyết trong đó
các hạt vật chất và các hạt truyền tương tác gắn bó mật thiết với nhau tới
mức trước đó chưa từng có ai hình dung nổi. Những lý thuyết như thế,
không chỉ thống nhất các lực của tự nhiên mà còn cả các thành phần của
vật chất nữa, đều có một đối xứng khả dĩ lớn nhất và vì lý do đó mà chúng
được gọi là siêu đối xứng. Lý thuyết siêu dây, như chúng ta sẽ thấy, là một
ví dụ vừa là thủy tổ vừa là tuyệt đỉnh của một khuôn khổ siêu đối xứng