Ăn trái nhớ kẻ trồng cây, uống nước nhớ người đào giếng, đồng bào rất
cảm nhớ đến công nghiệp của người xưa đã lưu lại cho địa-phương này một
di-tích đáng quý là ao Đồn-binh vậy.
CHỢ DINH QUAN ĐÀNG-CỰU
Kể ra ở Gò-công cũng lắm chợ, như chợ Ông Tổng, chợ Giồng, chờ
Vàm-láng, v.v... Nhưng có một cái chợ rất xưa mà ít người để ý. Vì ngày
xưa, nơi đây có Dinh Hòa-thạnh nên chợ này mang tên là chợ Dinh, tọa lạc
tại làng Đồng-sơn, trên ngọn Rạch-lá giáp ranh với hạt Tân-an chợ rất sung
túc.
Dưới triều nhà Nguyễn Gia-Long, vị quan trấn thủ tại đây đứng ra lập
cái chợ này, dân quanh vùng kế cận đến mua bán rất thạnh mậu. Đó là di-
tích của tiền-nhân để lại trên đất Gò, đến hôm nay vẫn liên tục làm nơi mua
bán, càng ngày càng đông đảo.
NGÔI CHÙA BÀ HUYỆN
Bà Huyện Huỳnh-đình-Ngươn, nhủ danh là Dương-Thị-Hương có lập
tại làng Tân-duân đông một kiểng chùa rất đẹp tên là Long-thoàn Bữu-tự.
Chùa này kiến-trúc kiên-cố và hoa-mỹ, tham-bác cả kiểu xưa và nay.
Trước chùa có một cây dầu to cao gần 100 thước và được dùng làm cột
phướn, sau chùa có một ngôi tháp của Bà Huyện bằng đá xanh rất khéo léo.
Chùa đã bị điêu-tàn vì cuộc biến chuyển năm 1945.
ĐÌNH ĐỒNG-SƠN
Trong các ngôi đình chùa ở tỉnh Gò-công, chúng tôi thấy tại làng
Đồng-Sơn có một ngôi đình rất cổ kính, bên trong trang-trí lộng-lẫy, trang
nghiêm. Đó là đình Đồng-sơn.
