người ta thuê mướn để anh ta có thể giết số lượng các sinh linh giống như
anh ta càng nhiều càng tốt một cách bình tĩnh mà anh ta không bị buộc tội
là tàn ác chút nào.
Ngoài ra ở châu Âu còn có nhiều tiểu vương do sự nghèo đói nên không
thể tiến hành chiến tranh một cách độc lập. Những tiểu vương nghèo ấy
đem quân đội của mình cho các nước láng giềng giàu có thuê để lấy tiền
công nào đó. Ba phần tư số tiền trả này họ giữ trong túi mình và sống nhờ
thu nhập này[2].
- Tất cả những gì mà anh kể cho tôi nghe về nguyên nhân chiến tranh, -
chủ nhân của tôi trầm ngâm nói, - chỉ rõ trí tuệ ấy là thế nào mà các anh có
tham vọng chiếm đoạt nó. Nhưng may thay các anh không thể gây nên quá
nhiều tội ác. Bản thân tự nhiên đã quan tâm tới điều đó, tạo ra các anh yếu
hơn tất cả các động vật còn lại. Thực chất, các anh có bộ mặt rất phẳng, còn
hàm thì hoàn toàn không nhô ra phía trước. Bởi thế các anh chưa hẳn là có
thể cắn xé lẫn nhau. Móng chân trước và chân sau của các anh ngắn và yếu
ớt. Mỗi một Yahoo của chúng tôi có thể so sánh được với người lực lưỡng
trong số các anh em của anh. Nhưng đừng giận, - chủ nhân thêm vào để kết
luận, - tôi cảm thấy rằng cái gọi là số người bị giết trong các trận đánh như
anh nói thật chẳng là cái gì hết.
Khi nghe những lời này tôi không thể không mỉm cười. Tôi cũng khá là
hiểu biết trong lĩnh vực quân sự và vì thế có thể giải thích cho ông thế nào
là đại bác, súng cối, mìn, mousqueton[3], carbine [4], súng lục, đạn, thuốc
súng, gươm, lưỡi lê. Tôi mô tả tỉ mỉ cho ông các trận chiến đấu, sự đắm của
con tàu với cả thủy thủ đoàn. Tôi cố vẽ cảnh tượng trận đánh trước mắt
ông: khói, tiếng nổ, sự rối loạn, tiếng rên rỉ của người sắp chết, cái chết
dưới vó ngựa, sự truy đuổi những người đang chạy trốn. Tôi kể về các cánh
đống phủ đầy xác chết, bị bỏ cho chó sói và các loài chim ăn thịt ăn, về sự
cướp bóc, cưỡng đoạt, bạo lực đối với dân chúng vô tội, về những cánh
đồng bị bỏ hoang và các thành phố tan hoang. Muốn khoe khoang lòng
dũng cảm của những người cùng tổ quốc kính yêu của tôi, tôi nói rằng, tôi
đã từng chứng kiến khi vây hãm một thành phố, họ đã tức giận tung xác
