viên Nguyễn Ái Quốc. Tập cảnh báo, tàn dư đó “rất mạnh, gây trở ngại rất
nghiêm trọng cho sự phát triển của chủ nghĩa cộng sản”. Do vậy phải đấu
tranh quyết liệt chống lại lý thuyết cơ hội chủ nghĩa của Quốc. Cả hai Đảng
Cộng dản Đông Dương và Xiêm sẽ xuất bản những cuốn sách nhỏ chống
lại những khuynh hướng đó. Hà Huy Tập dự kiến, Nguyễn Ái Quốc phải
đứng lên tự phê bình, thừa nhận những sai lầm trong quá khứ.
Vài tuần sau, Tập quay lại tấn công, nhấn mạnh, một số đại biểu tại Hội
nghị cho là Quốc ít ra cũng phải chịu trách nhiệm một phần về vụ bắt bớ
hơn một trăm thành viên Đảng cộng sản Đông Dương và của Hội, vì Quốc
biết rõ đồng sự Lâm Đức Thụ là gián điệp, nhưng cứ tiếp tục dùng Thụ.
Tập buộc tội Quốc thiếu thận trọng khi yêu cầu mỗi học viên theo học
Trường Huấn Luyện ở Quảng Đông phải nộp cho Quốc mỗi người một ảnh,
kèm theo tên tuổi và địa chỉ người thân. Những tư liệu đó về sau rơi vào tay
người Pháp. Tập buộc tội Nguyễn Ái Quốc “chưa bao giờ nhận trách
nhiệm về mình” về những hành động đó. Tập kết luận, đảng viên và quần
chúng biết rõ những tư tưởng của Quốc và những tư tưởng ấy phải bị phê
bình thậm chí phải mạnh mẽ quyết liệt hơn.
Nguyễn Ái Quốc chắc chắn đã đọc những báo cáo đó sau khi ông tới
Moscow. Không biết ông nghĩ gì về những điều Tập phê bình hành động
của ông, nhưng thái độ chung của ông thể hiện trong một bức thư viết tháng
1-1935 gửi Văn phòng Viễn Đông, phàn nàn, kiến thức lý luận của những
học viên gốc Đông Nam Á đang học ở Moscow còn quá thấp. Nhiều người
không hiểu cách mạng dân chủ tư sản, hoặc tại sao cách mạng ruộng đất và
sự nghiệp chống chủ nghĩa đế quốc lại gắn kết với nhau. Dù Quốc công
nhận những thiếu sót đó là có thật trong Đảng cộng sản Đông Dương vào
thời kỳ năm 1930 và 1931, nhưng vấn đề gần đây trở thành nghiêm trọng
hơn do sự bồng bột và thiếu kinh nghiệm của nhiều đảng viên. Không rõ có
phải ông dùng đòn giáng trả vào người đồng sự trẻ tuổi Hà Huy Tập hay
Trần Phú đã quá cố hay không. Dù thế nào đi nữa, ông đề nghị một cuốn
sách tóm tắt sẽ được soạn ra sẽ soi sáng cho họ về vấn đề tư tưởng.
