Sự CHĂM SóC ÂN CầN
Đây là một câu chuyện cũ, nó cũng cũ như chiến tranh. Trong
khi hứa hẹn phẩm hàm cho những người Đông Dương tình nguyện(?)
còn sống và vàng mã cho những người chết "vì mẫu quốc", viên Toàn
quyền Đông Dương đã thốt ra những lời cảm động như sau:
Các anh gia nhập quân đội hàng loạt, không do dự rời quê cha đất tổ, nơi
chôn rau cắt rốn của mình. Là lính trận, các anh đi tòng quân để hy sinh
xương máu của mình; là lính thợ, các anh cống hiến hai bàn tay của mình"
(1919).
Lịch sử chép như vậy đó!
Nếu người An Nam tỏ ra vui mừng khi người ta bắt họ đi lính
thì tại sao người ta lại xích tay họ lùa đến các địa điểm tập
trung? Tạo sao trong khi chờ đợi đưa xuống tàu, người ta lại nhốt
họ trong Trường trung học Sài Gòn, bên ngoài là lính cảnh vệ Pháp
gác, lưỡi lê ở đầu súng, đạn đã lên nòng? Phải chăng những cuộc
biểu tình đẫm máu ở Cao Miên, những cuộc nổi dậy ở Sài Gòn, Biên
Hoà và ở nhiều địa phương khác là những cuộc biểu tình của "đám
người" nôn nóng, muốn tòng quân "không do dự"?
Người ta ra sức đàn áp dã man các cuộc đảo ngũ (và có chừng 50% lính
dự bị đảo ngũ). Do đó, các cuộc khởi nghĩa đã nổ ra, nhưng bị bọn thực dân
dìm trong bể máu. Những người An Nam ấy cũng bị chết trong thời chiến.
Song người ta sẽ không cúng tế họ "sau khi chết", còn những người sống sót
thì cũng chẳng được quan Toàn quyền khen thưởng.
