Tôn Thất Bình
Kể Chuyện Các Vua Nguyễn
Vua Gia Long IV
Các Bà Phi Của Gia Long
Gia Long có hai bà phi được phong làm Hoàng Hậu là Thừa Thiên Cao
Hoàng Hậu ( mẹ Hoàng tử Cảnh ) và Thuận Thiên Cao Hoàng Hậu ( Mẹ
Minh Mạng ); nhà vua còn sách phong cho bà Lê thị Ngọc Bình ( con vua Lê
Hiển Tông, em Ngọc Hân Công Chúa ) làm Đệ Tam Cung. Bà này sinh được
hai Hoàng Tử là Quảng Oai Công và Thường Tín Quận Vương.
Bà Thừa Thiên Cao Hoàng Hậu họ Tống. Năm lên 18 tuổi, Nguyễn Ánh cưới
bà đầy đủ nghi lễ truyền thống và tấn phong làm Nguyên Phi. Bởi tính tình
cẩn trọng, cử chỉ đoan trang, nên bà được Nguyễn Ánh rất quý trọng.
Mùa thu năm Quý Mão ( 1873) Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đánh, phải
chạy ra đảo Phú Quốc, sau đó thấy tình hình nguy ngập, Nguyễn Ánh gửi
Hoàng tử Cảnh cho Bá Đa Lộc ( Pigneau de Béhaine) qua Pháp xin cầu viện.
Lúc ấy, Hoàng Tử Cảnh mới 4 tuổi. Bá Đa Lộc lạy xin thọ mạng. Nguyễn
Ánh và bà Nguyên phi lau nước mắt đưa hoàng tử Cảnh sang Pháp. Sau khi
Hoàng Tử Cảnh đi rồi, Nguyễn Ánh lấy một thoi vàng chặt đôi ( một thoi 20
lượng ) trao cho bà , một nữa và căn dặn :
- Con ta đi rồi, ta cũng sẽ đi sang Xiêm. Vậy Phi phải ở lại đây ( Phú Qiốc )
để cung phụng Quốc Mẫu ( tức bà Thiếu Khương , vợ của Nguyễn Phúc
Luân ) chưa biết gặp nhau khi nào và ở chỗ nào, vậy lấy vàng này làm tin .
Trong những ngày Nguyễn Ánh bôn tẩu, khi ở Xiêm, lúc ở Việt, bà vẫn một
mình hầu hạ mẹ chồng. Ngoài việc hầu hạ mẹ chồng, bà còn thân hành may
dệt nhung phục cho quân lính. Một lần, quân Nguyễn giao chiến với quân
Tây Sơn, đến hồi quyết liệt, quân Nguyễn núng thế, muốn rút lui, bà tự tay
nổi trống thúc quân, quân Nguyễn Ánh hăng hái trỏ lại, xông lên và cuối
cùng thắng lợi .
Sau ngày thu phục đất nước, Gia Long hỏi bà nửa thoi vàng năm xưa, bà đem
vàng ra trình lên. Gia Long vô cùng cảm động, cầm lấy nửa thoi vàng và bảo
rằng:
