KHO TÀNG TRUYỆN CỔ TÍCH - Trang 1373

xưng mình là người của ngọc hoàng thượng đế bị đày xuống trần ba mươi
năm. Từ đấy chàng trai cứ sáng ra là dê tối lại là người. Ở làng ấy có một
người con trai khác từ lâu theo đuổi cô gái. Một hôm, anh ta đến rình ở
buồng thấy có tiếng trò chuyện, bèn phá cửa xông vào thì chỉ thấy con dê,
anh ta thẹn quá bỏ đi mất.
Sau đó Ngọc hoàng thương giảm hạn, dê được về trời. Lúc từ biệt, vợ đòi
đi theo. Dê bày cho vợ câu thần chú để gọi mình xuống mỗi lúc muốn gặp.
Nhờ đó hai bên còn gặp nhau nhiều lần. Nhưng bốn tháng sau, cô bị bệnh
chết. Khi chôn, người ta thấy trong quan tài có tiếng động, mở ra chỉ thấy
một con chim vàng anh .
Chúng tôi ngờ rằng truyện vừa kể xuất xứ từ truyện Lấy chồng dê trên kia
nhưng đã qua sự cải biên gọt đẽo mạnh tay của nho sĩ.
Việt Nam còn có truyện Chàng Chuối rất phổ biến ở Miền bắc, gần như
cùng một chủ đề với chuyện trên.
Thủy thần một hôm biến thành một người đàn ông lên bộ, rồi ăn nằm với
một cô gái. Cô gái từ đấy có mang, đến kì đẻ sinh ra một con cá chuối rất
lớn. Thường ngày mẹ vẫn nuôi con trong vại nước. Lớn lên, chuối đòi lấy
một trong ba cô con gái quan họ Lý trong miền. Cũng như truyện trên cô
thứ nhất và cô thứ hai khi nghe nói chuyện lấy Chuối làm chồng đều tỏ ý dè
bỉu, trừ cô thứ ba. Thấy vậy họ Lý cũng đòi một món sính lễ lớn, vượt khả
năng của nhà trai. Chuối được mẹ thả xuống sông để về xin bố. Bố cho một
quả bí, về mở ra trong có đủ mọi sính lễ mà nhà gái đã thách cũng nhiều kẻ
hầu người hạ. Cưới xong, đêm đêm Chuối cũng biến thành chàng trai ăn
nằm với vợ, ngày lại hóa cá. Một hôm Chuối trút lốt cùng vợ đi chơi hội
chùa, hai chị không ngờ đó là một chàng trai khỏe và đẹp, đâm ra mê mẩn.
Em gái thú thật đấy là chồng mình. Hai chị lúc đầu không tin, họ đến nhà
em khoét vách nhìn mới rõ sự thực, và từ đó họ ghen tị với em.
Về sau vua nghe tin đồn, vời Chuối về triều làm đại tướng trấn giữ biên
thùy. Ở đây cũng có tình tiết hai chị nhân khi Chuối đi vắng, rủ em đi tắm
và xô em ngã xuống sông, nhưng cứu thoát cho vợ Chuối lại là Thủy thần.
Chuối làm xong việc quan, trở về gặp lại vợ, giấu vợ vào hòm, rồi mang
hòm đến nhà bố vợ. Hai chị cũng giả bộ thương xót em gái xấu số rồi tán