Người Phú-thọ có kể truyền thuyết một vị thần tên là Tuấn Cương ở Bạch-
hạc đánh nhau với Thủy thần. Nguyên vua Thủy cho một Thủy thần cai trị
vùng sông Thao, một hôm hạ lệnh cho thần dâng nước để lấy của lấy người
về thủy phủ. Tuấn Cương được lệnh Tản Viên đi đánh. Ông có một đôi sọt
thần mỗi gánh bằng cả một quả đồi, chỉ trong một buổi là đắp chặn được
hai bờ sông cao như núi. Thủy thần thấy vậy, bèn dâng nước sông phá công
việc đang dở dang của Tuấn Cương, và bắt lấy Quế Hoa.
Từ đây trở xuống truyện phát triển gần giống với truyện Đại vươngHai (số
69,tập II). Căm giận Thủy thần bắt mất vợ yêu, Tuấn Cương bèn ra lệnh
cho quân bủa lưới vây chặt lấy chỗ ở của Thủy thần rồi một mình cầm dao
nhọn xuống đánh. Đánh nhau ba ngày ròng rã, Thủy thần - chính là một
con thuồng luồng - bị giết, máu nhuộm đỏ cả khúc sông. (Xem thêm Truyền
thuyết Hùng Vương, đã dẫn, có kể truyện này với một số tình tiết hơi khác
về cách kể).
