KHÓC LÊN ĐI, ÔI QUÊ HƯƠNG YÊU DẤU - Trang 227

đường phố trên mọi châu thành, mọi làng xóm, trên mọi đường cái, và
trong mọi trại ruộng. Tám triệu người da đen. Nhưng cái đó vô lý không tin
được. Họ đâu được tổ chức để đình công như vậy, họ sẽ phải khốn khổ ghê
gớm, sẽ chết đói. Tuy nhiên chỉ nghĩ tới cái điều vô lý đó cũng đủ đâm
hoảng rồi, và bây giờ người da trắng mới nhận thức được đời sống của
mình tùy thuộc sức lao động của người da đen tới mức nào.
Thời này, thật toàn những ưu tư, ai cũng nhận vậy. Có những biến cố kỳ dị
xảy ra trên thế giới, thế giới không bao giờ để cho Nam Phi được yên.


Cuộc đình công phát ra và đã chấm dứt. Nó không lan ra ngoài các mỏ. Nó
phát mạnh nhất ở Driefontein; người ta phải kêu lực lượng cảnh sát tới
dùng áp lực buộc thợ mỏ da đen trở vô mỏ làm việc. Có cuộc ẩu đả và ba
thợ mỏ da đen bị giết. Nhưng theo báo cáo thì bây giờ mọi sự đều yên rồi.
Hội nghị hằng năm giáo khu Johannesburg trước kia có biết chuyện mỏ
miếc gì đâu. Nhưng thời đại đã thay đổi và hình như bây giờ họ không còn
hạn chế hoạt động trong vấn đề tôn giáo nữa và một vị mục sư đã diễn
thuyết về cái chuyện mỏ đó. Ông ta bảo rằng tới lúc phải thừa nhận Nghiệp
đoàn thợ mỏ châu Phi, và còn báo trước rằng nếu không thừa nhận thì sẽ có
cuộc đổ máu đấy. Có lẽ ông ta muốn nói rằng phải coi nghiệp đoàn là một
tổ chức có trách nhiệm, được quyền thương lượng với chủ nhân về điều
kiện làm việc và tiền công. Nhưng một người gọi là phát ngôn viên vạch ra
rằng tụi thợ mỏ da đen vốn chất phác, biết quái gì về thương với lượng, chỉ
để cho bọn khuấy rối vô lương tâm xỏ mũi thôi. Dù sao thì ai cũng biết
rằng hễ tăng phí tổn khai mỏ lên thì sẽ nguy cho sự sinh tồn của mỏ, mà
nguy cho cả sự sinh tồn của Nam Phi nữa.
Vấn đề rắc rối đó có nhiều khía cạnh quá. Người ta cứ ương ngạnh bàn về
tình trạng xói mòn đất đai, về sự suy tàn của bộ lạc, về cái tội thiếu trường,
số phạm pháp tăng lên, như thể tất cả những cái đó đều liên quan tới vấn đề
mỏ cả. Cứ suy luận thêm chút nữa đi rồi sẽ đưa cả vấn đề Cộng Hoà vô, rồi
vấn đề hai sinh ngữ chính thức, vấn đề kiều dân ngoại quốc, cả vấn đề
Palestine nữa, có mà Trời mới biết cho hết được. Cho nên, tốt hơn là đừng