Vậy mà hạm đội Mikawa đã không thể nắm bắt cơ hội chiến thắng
này. Khi ấy, đoàn tàu vận tải địch không thể cho đổ bộ những thứ như pháo
hạng nặng, nên nếu hạm đội Mikawa tấn công, rất nhiều vũ khí đạn dược
của đoàn tàu vận tải Mỹ sẽ phải chìm xuống biển. Nếu thế thì các trận
chiến của trung đoàn Ichiki và trung đoàn Kawaguchi diễn ra sau này sẽ
diễn biến theo một hướng hoàn toàn khác. Các sĩ quan và binh lính ở tuyến
đầu chiến đấu hết mình, vậy mà sự yếu đuối của Bộ Tổng tư lệnh lại khiến
nó thành ra thế này, thật là đáng tiếc.
Đây cũng là chuyện sau chiến tranh ta mới biết. Khi Đô đốc Mikawa
được bổ nhiệm làm Tư lệnh Hạm đội Tám, Tham mưu trưởng Hải quân
Nagano đã nói. “Nền công nghiệp nước ta còn non kém, cố hết sức đừng
làm chìm thuyền.” Trời ạ! Đó là lối suy nghĩ gì vậy? Sinh mạng của binh
lính và phi công bị xem như vật hiến tế, còn mấy chiếc chiến hạm lại thành
quan trọng đến thế ư!
Ta còn nghe được một tin đồn không hay khác. Đối với một tư lệnh
Hạm đội, tiêu chí đánh giá quan trọng để được trao tặng huân chương danh
dự nhất, huân chương Diều hâu vàng, là đánh đắm nhiều chiến hạm trong
cuộc hải chiến. Xem chiến hạm là quan trọng nhất, tiếp xuống lần lượt là
tuần dương hạm và khu trục hạm, còn tàu vận tải thì đánh chìm bao nhiêu
chiếc cũng không ghi nhận. Nhưng nếu để mất tàu thì lại bị điểm trừ rất
lớn. Nếu nói rằng Đô đốc Mikawa vì thành tích mà sau khi bắn chìm tuần
dương hạm và khu trục hạm đã chẳng thèm để mắt đến các tàu vận tải mà
nhanh chóng rút lui, thì cũng không phải quá lời.
Dù sao việc Hạm đội Mikawa lui quân là một nỗi hối tiếc lớn đối với
trận hải chiến Guadalcanal.
Sau đó, Hạm đội Nhật Bản đã giáng cho Hạm đội Mỹ nhiều đòn đau.
Vào tháng Tám, chiếc tàu ngầm I-26 của ta đã phóng ngư lôi làm tàu sân
bay Saratoga của Mỹ mất khả năng chiến đấu, cũng trong tháng Tám chiếc
I-19 đã bắn chìm mẫu hạm Wasp.
Ngày 26 tháng Mười, trong trận Hải chiến Nam Thái Bình Dương,
cuộc quyết đấu giữa các tàu sân bay từ sau trận Midway, phi hành đoàn
mẫu hạm chúng ta tấn công kịch liệt đánh chìm mẫu hạm Hornet, làm hư
