KHỔNG MINH GIA CÁT LƯỢNG ĐẠI TRUYỆN - Trang 534

phí nhằm đủ quân đủ lương. Gia Cát Lượng mỗi lần cùng với những người
thân tín xung quanh nói về Tưởng Uyển, không khỏi khen rằng: “Tưởng
Uyển có chí lớn lại trung thành, cùng với ta dựng được vương nghiệp vậy”.
Không ít người cho rằng chủ yếu thất bại Nhai Đình là tội lỗi của Mã Tắc,
song Cơ Cốc đối trận với quân Lũng Tây một dạo đã hàng phục, hiển nhiên
là quân Thục đã có đủ lực lượng để đối đầu với Tào Ngụy; Bởi thế đề nghị,
nên tổ chức nhiều binh lực, để lại đánh chiếm Lương Châu.
Gia Cát Lượng lại không tán thành.
Quân ta khi ở Kỳ Sơn và Cơ Cốc, thanh thế và thực lực một mảy may cũng
không kém Tào Ngụy, song ở cửa ải quan trọng lại bị đại bại, vấn đề không
ở tướng sĩ tác chiến, mà là ta làm thống soái lại dùng người không xứng
đáng, chỉ huy nhầm lẫn mới đến như vậy! Bởi thế người phải kiểm thảo
chính là ta. Từ nay về sau, ta quyết định tinh giảm binh lực, thưởng phạt
nghiêm minh, triệt để cải thiện nhược điểm của quyết sách, đổi mới sách
lược đưa ra, nếu không quân có nhiều cũng chẳng dùng được. Từ nay về
sau, phàm là người trung với quốc gia, càng phải gắng gỏi phát hiện nhược
điểm của ta, chẳng nên khách khí để đưa ra đề nghị, mọi người đồng tâm
hiệp lực, kẻ địch sẽ rất mau chóng bị tiêu diệt, thắng lợi không lâu nữa sẽ
thuộc về chúng ta.
Những lời nói này là “khuyên tướng sĩ cần chỉ bảo cho khuyết điểm của
mình” nổi tiếng, chính là chứng cớ hiển nhiên Gia Cát Lượng đã khiêm
nhường với mọi người, tiếp thu rộng rãi ý kiến quần chúng.
Từ đó có thể thấy cuộc bắc phạt lần thứ nhất thất bại, vẫn chưa lay chuyển
được quyết tâm khôi phục nhà Hán của Gia Cát Lượng, trái lại vẫn tiếp tục
được chuẩn bị. Đối với Gia Cát Lượng mà nói, điều rất quan trọng là sách
lược lần sau. Từ thực tế tiến công Lương Châu là chẳng thể được, tiếp đến
ắt phải nghĩ ra một con đường mà kẻ địch chẳng thể dự liệu đến, điều này
đối với Gia Cát Lượng chính là khó khăn rất lớn.
Thế rồi ông ta một mặt động viên người có công, vỗ về gia quyến những
tướng sĩ tử trận, một mặt tại luyện binh sĩ, chỉnh đốn quân ngũ, để chuẩn bị
lại xuất phát lần nữa.