Phần anh, cũng đang làm thủ tục ly hôn, Sảnh - vợ anh đã viết thư cho
Hội nhà văn tố cáo anh có tư tưởng phản động, nhưng chứng cứ không rõ
ràng, nói đúng hơn là không có. Qua mười năm Văn cách tồn đọng lại, ly hôn
ít hơn kết hôn, điều này cũng dễ hiểu, bởi vì tòa án vừa mở cửa, biết bao nhiêu
oan án còn chất đống chưa kịp xử lý, nên không muốn tạo thêm nhiều phiền
phức khác kiểu như ly hôn, vì vậy không biết đến bao giờ anh mới thoát được
sự ràng buộc của cuộc hôn nhân này. Anh thừa nhận đã tống táng tuổi thanh
xuân của Sảnh, không chỉ một mình cuộc cách mạng văn hóa của ông Mao,
mà anh cũng có phần trách nhiệm, nhưng chẳng còn cách nào bù đắp nổi, may
mà cái án phản cách mạng, làm đặc vụ của cha Sảnh còn chưa rõ ràng, cô ta từ
nông thôn vội vàng về với ông cụ, nên anh xem như được ly thân, nhẹ gánh
phần nào.
Anh nhận được một bức thư của ông Lục, viết rằng: “Nhiều cây quý trên
núi ấy đều bị đốn trụi, huống là loại gỗ mục này”. Lục từ chối chức vụ chủ
nhiệm ủy ban kiểm tra kỷ luật của đảng ủy địa khu vừa mới thành lập lại, và
nói, thôi đủ rồi, xin được nghỉ hưu, làm một ngôi nhà trong núi để dưỡng già.
Một năm sau, nhân đi công tác miền Nam, anh tìm cách gặp lại ân nhân
đã bảo vệ anh trong những ngày gian nan ấy. Anh đến huyện thành, người bạn
học cũ là Dung vẫn ở đó, nhà lớp mấy lần, và có thêm đứa con nhỏ ngoài kế
hoạch. Dung không khác gì xưa, cần mẫn trong cương vị một kỹ thuật viên
nông nghiệp, bà vợ bán hàng cho hợp tác xã, cũng muốn dời nhà ra gần cửa
hiệu để tiện bề trông nom con cái, nhưng vì quà cáp, lễ mọn cho cán bộ chưa
đủ, nên không thành. Dung rất ít lời, cứ ngồi thế im lặng nhìn anh cả buổi thôi.
Anh theo chuyến xe về trấn nhỏ, vẫn như xưa, xe cộ cũ kỹ, người lên kẻ
xuống chen nhau. Anh không dám đi vào con phố cũ hay đến nhà trường, sợ
gặp người quen mời cơm, rồi ngồi lỳ ở đó, được nhà này, mất nhà kia, thì thật
không hay, mà muốn chu toàn ít ra cũng một, hai ngày. Nhân lúc chưa bị ai
phát hiện anh hỏi đường về nhà Lục mới xây.
- Ôi! - Cậu thanh niên hợp tác xã đồ mộc mồm ngậm điếu thuốc nhận ra
anh, bước tới, bắt tay. Họ đã cùng tập bắn bia hồi huấn luyện dân quân, cùng
uống rượu với nhau và cũng cùng tán phét, chắc bây giờ đã là cán bộ. Không,
