(CCLXII) Tàlaputta (Thera. 97)
Trong thời gian đức Phật hiện tại, ngài sanh trong một gia đình kịch sĩ, trở
thành thiện xảo trong nghề diễn kịch thích hợp với người trong gia tộc và trở
thành lừng danh khắp Ấn Ðộ, như nhà lãnh đạo một ban hát với năm trăm
nữ nhân, với sự huy hoàng của nghề kịch, ngài dự các lễ ở làng, ở thị trấn, ở
cung điện vua, và rất được sủng ái và danh tiếng. Khi ngài trình diễn ở
Ràjagaha với nhiều thành công, ngài đến yết kiến đức Phật và hỏi có phải
một kịch sĩ khi trên sâu khấu giả danh sự thật, làm cho khán giả ưa thích, vui
cười, người ấy sau khi chêt được sanh vào chư Thiên hay cười. Ðức Phật
ban đầu không trả lời. Ðến khi hỏi lần thứ tư, đức Phật trả lời những ai khiến
cho con người thiên về tình dục, tiêu cực tâm tư hoang mang khiến người ta
mất nhiệt tình, người như vậy sau khi chết sẽ sinh vào địa ngục. Nhưng nếu
có tà kiến thời bị sanh vào địa ngục và súc sanh. Tàlaputta khóc không phải
vì đức Phật nói chỗ tái sanh, chỉ vì bị các kịch sĩ xưa lừa dối nói rằng kịch sĩ
sẽ được sanh trong một đời sống hạnh phúc.
Rồi Tàlaputta nghe lời đức Phật thuyết pháp, khởi lòng tin, xuất gia và sau
một thời tu tập, chứng quả A-la-hán. Rồi nêu rõ với nhiều chi tiết, như thế
nào ngài chế ngự và làm cho trong sạch tâm tư, đi đến chỗ giác ngộ thâm
sâu, ngài nói lên những câu kệ như sau:
I
1092. Khi nào ta sẽ đến,
Một mình, không có hai,
Ở trong những hang động,
Của các loại núi rừng,
Ta quán mọi sanh hữu,
Tất cả là vô thường,
Nay ta là như vậy,
Khi nào ta sẽ vậy?
1093. Khi nào ta sẽ là,
ẩn sĩ mang y vá,
Mang y vải màu vàng,
Không của ta, không ái,
Ðoạn trừ, diệt tham tâm,
Ðoạn luôn cả sân, si,
