22
Sinh, Tử, và Giác Ngộ
Ajahn Chah và cây Bồ-Đề. Vào dịp lễ Visakha Puja (Visak), tưởng niệm
ngày sinh, ngày giác ngộ, và ngày mất của Đức Phật lịch sử, Ajahn Cha nói rằng:
“Khi Đức Phật đạt đến giác ngộ, chúng ta có thể nói rằng Người đã chết như
người phàm và đã sinh như một vị Phật. Lễ Visakha Puja thực sự mang ý nghĩa
về một sự việc giác ngộ của Phật; không phải là ba sự kiện khác nhau để chúng ta
tưởng nhớ”.
--------
Một người kể cho thầy Ajahn Chah rằng mình có một người bạn theo tu học
ở một thiền sư phái Thiền Tông (Zen). Người bạn đó hỏi thầy mình: “Lúc ngồi
dưới cây Bồ- Đề, Đức Phật đã làm gì?”. Vị thiền sư đó trả lời: “Phật đang tu thiền
theo kiểu tọa thiền của thiền tông (zazen)!”. Nhưng người ấy nói với vị thầy rằng
mình không tin. Vị thiền sư hỏi lại tại sao không tin, người bạn đó nói rằng: “Khi
con hỏi thầy Goenka (một thiền sư thiền minh sát nổi tiếng người Ấn Độ), thầy
ấy nói lúc đó Đức Phật thực hành thiền minh sát (vipassana)!”. Vậy là mỗi người
cho rằng Phật đang tu theo cách giống với pháp môn của họ đang tu. (Ai cũng
cho rằng cách tu của họ là cách tu của chính Đức Phật...).
Ajahn Chah thì nói rằng: “Lúc Đức Phật ngồi ngoài ở đâu đó ngoài trời, thì
Phật đang ngồi dưới cây Bồ-Đề. Lúc Phật ngồi bên dưới gốc cây nào khác, thì
Phật đang ngồi dưới cây Bồ-Đề. Cách giải thích đó cũng chẳng có gì sai trái. Bồ-
Đề (bodhi) có nghĩa là chính Phật, là sự giác ngộ, là người biết. Đúng là Phật
ngồi dưới cây Bồ-Đề và có thể nói cây nào Phật ngồi bên dưới đều là cây Bồ-Đề,
vì Phật đang ngồi ở đó. Nhưng chim chóc cũng đậu ở cây Bồ-Đề. Khỉ cũng sống
trên cây Bồ-Đề. Nhiều người cũng ngồi dưới cây Bồ-Đề. Nhưng không có nghĩa
là họ có được sự hiểu biết sâu sắc (giác ngộ) như Đức Phật. Người đạt đến sự
