]
« Ba bà bã [bả : vả] bá bạ bã significát, tres dominae colaphizant
concubinam derelictam magma » (RHODES. De tonis seu
accentibus linguae Annamitae, trong ARSI, JS. 83 et 84, f 62r).
Trên đây là tài liệu viết tay của Đắc Lộ năm 1636, hiện giữ tại
Văn khố Dòng Tên ở La Mã. Chúng ta có thể thấy câu đó trong
ba cuốn sách sau đây của Đắc Lộ, mặc dầu hai trong ba cuốn ghi
thiếu :
- RHODES, Tunchinensis Historiae libri duo, Lib. l, tr. 85 : «
(…) Sicque repetita quarter ; cum diuersâ vocis inflexione vna
haec syllaba Ba, Bà, Bả, Bá, significabit, tres dominae
colaphizant concubinam Regis ».
- RHODES, Relazione del Tunchino, tr. 116-117 : « (...) Per lo
che proferendosi solamente più volte l’istessa sillaba con la
diuersità de’tuoni, ch’è quì notata ba, bà, bả, bá, bạ, bã sarà
l’istesso che dire, Trè signore diedero delle guanciata ad vna
concubina del Principe lasciata in abbandono, auanzo vilissimo ».
- RHODES, Histoire du royaume de Tunquin, tr. 111 : « (...) Et
ainsi ce seul mot estant prononcé plusieurs fios consecutiuement
auec ces differences de ton ba, bà, bả [vả], bá, signifiera trois
Dames soufflettent la Concubine ».
