LỊCH SỬ CHỮ QUỐC NGỮ 1620-1659 - Trang 388

[

←233

]

L.m. Miguel Boym đã theo lời yêu cầu của bà Ning Cheng-tze về
La Mã trình bày cuộc nổi binh ở Trung Hoa do người nhà Thanh
đánh nhà Minh. Ning Cheng-tzi là « mẹ » của vua Vĩnh Minh
vương, niên hiệu Vĩnh lịch. Nên nhớ là sau khi vua Tự Tôn nhà
Minh tự thắt cổ ở Môi Sơn tại Bắc Kinh năm 1644 vì thua lực
lượng Mãn Thanh, thì Trung Hoa vẫn còn rối loạn. Tại Triệu
Khánh ở Hoa Nam, Quế vương là Do Lang (Vĩnh lịch) được tôn
làm vua năm 1646 (ngày mùng 4 tháng 10 âm lịch). Năm 1659
vua chạy trốn sang Miến Điện, thế là nhà Minh bị diệt hoàn toàn.
Bà Ning Cheng-tze đã chịu phép Thánh tẩy có tên thánh là Hà
Liên (Hélène), do Linh mục Dòng Tên André-Xavier Koffler,
một người Đức giỏi Toán học. Đến năm 1647, bà Ning Cheng-tze
cũng lo cho ba người trong hoàng tộc theo đạo Công giáo, đó là
hoàng thái hậu Maria, hoàng hậu An Na và thái tử Công Tăng
(Constantin). Ngày 11-5-1650, bà Hà Liên Ning Cheng-tze viết
thư cho Đức Giáo Hoàng Innocens X và ngày 4-11-1650 cũng
viết thư cho L.m. Bề trên Cả Dòng Tên ở La mã, trình bày việc
bà cùng mấy người trong hoàng tộc đã theo đạo Công giáo ;
ngoài ra bà cũng nói rõ là L.m. Boym sẽ trình bày với các ngài về
tình hình Trung Hoa. Bà trao hai thư cho Miguel Boym để ông
đích thân đem về La Mã. Lúc Boym ở La Mã trở lại Trung Hoa
cũng mang hai bức thư của Đức Giáo Hoàng A Lịch Sơn VII
(Innocens X qua đời năm 1655, A Lịch Sơn VII làm Giáo Hoàng
từ 1655-1667). Hai bức thư cùng đề ngày 18-12-1655, một gửi
cho bà Ning Cheng-tze, một gửi cho Thống Tướng Pan-Achille
(đây là tên thánh, không rõ tên Trung Hoa là gì). (Coi : E.
DUPERRAY, Ambassadeurs de Dieu à la Chine, Paris, 1956, tr.
38-43). Nên nhớ là, Boym tới Đàng Ngoài tháng 8-1658, nhưng
mãi ngày 16-2-1659, Chúa Trịnh Tạc mới cho phép đi Trung
Hoa. Khi ông tới Trung Hoa để kiếm vua Vĩnh lịch, thì vua đã