ông mang đến một niềm tin vào sự tương thích của đức tin và lý trí, những
thứ hợp với bộ óc điềm tĩnh và vĩ đại của ông, nhưng sau này lại đưa
Spinoza ra khỏi Do Thái giáo hoàn toàn.
Có nhiều người Do Thái có học thời đó lo sợ phương hướng mà
Maimonides đang đưa Do Thái giáo đi tới. Ở Provence, nơi Kitô giáo bị dị
giáo Albigenses làm cho tan tác, và là nơi Tòa án dị giáo Dominican mới
được thành lập để áp đặt chính thống giáo, nhiều giáo sĩ muốn giới chức
Do Thái giáo áp dụng cách tiếp cận tương tự. Họ căm ghét cách giải thích
kiểu ngụ ngôn của Maimonides về Kinh Thánh và muốn các cuốn sách của
ông bị cấm. Năm 1232, các tu sĩ Dòng Dominican khi can thiệp vào cuộc
tranh cãi nội bộ Do Thái này, trên thực tế đã đốt sách của ông. Nhưng tất
nhiên, điều này đã đẩy các nhà duy lý vào một cuộc phản công. “Trái tim
của người dân,” các đệ tử của Maimonides viết, “không thể bị đuổi ra khỏi
triết học cũng như các cuốn sách viết về triết học, chừng nào họ vẫn còn
tâm hồn trong thân thể mình… họ sẽ chiến đấu cho danh dự của Giáo sĩ Vĩ
đại và các cuốn sách của ông, và sẽ hiến dâng hết tiền bạc, con cháu và tinh
thần của mình cho giáo lý thiêng liêng của ông chừng nào hơi thở cuộc
sống vẫn còn phập phồng trong cánh mũi họ.”
Bất chấp sự nảy nở của các nắm đấm bằng mồm này, có rất ít cú đánh thực
sự được tung ra. Trên lý thuyết, luật Do Thái rất nghiêm khắc với tư tưởng
phi chính thống - nếu hai người Do Thái khai rằng họ trông thấy một người
Do Thái thứ ba thờ cúng một hình ảnh hay một bức tượng, thì người thứ ba
đó có thể bị kết án tử hình - nhưng trên thực tế, vì là chế độ giáo sĩ trị chứ
không phải chế độ chuyên quyền, nên luật Do Thái cho phép có quan điểm
khác nhau về một lĩnh vực rộng lớn đến ngạc nhiên. Thậm chí nếu một
người tuyên bố mình là dị giáo, thì cũng không phải chịu hình phạt thể xác
trừ phi anh ta tìm cách cải đạo người khác một cách có hệ thống. Do đó,
chủ nghĩa duy lý và mê tín tiếp tục cùng tồn tại trong sự hài hoà không lấy
gì làm vui vẻ, đôi khi trong cùng một con người.
