lại, họ buộc phải bắt nông dân lao động cật lực để có thể trả tiền thuê đất.
Họ đặt niềm tin vào súng đại bác. Người Do Thái cũng như người Ba Lan
xây tường bảo vệ cho các thành phố của mình; giáo đường được xây với lỗ
cho súng đại bác và có súng đặt trên mái.
Nông dân Ukraine cuối cùng đã nổi dậy vào cuối mùa xuân năm 1648, do
một tiểu quý tộc tên là Bogdan Chmielnicki cầm đầu, với sự giúp đỡ của
người Cossack ở Dneiper và người Tartar ở Crimea. Cuộc nổi loạn về cơ
bản nhằm vào sự cai trị của Ba Lan và giáo hội Công giáo, nhiều quý tộc và
tăng lữ Ba Lan là nạn nhân của cuộc nổi loạn. Nhưng sự thù địch chủ yếu
nhằm vào người Do Thái mà nông dân tiếp xúc nhiều nhất, và cứ đến lúc
quyết định thì người Ba Lan luôn bỏ rơi đồng minh Do Thái của mình để
cứu lấy thân. Hàng ngàn người Do Thái từ các làng mạc và shtetl chen lấn
tới các thành phố lớn có tường bao để tìm kiếm sự an toàn, nhưng các thành
phố này lại trở thành những cái bẫy tử đối với họ. Ở Tulchin, quân Ba Lan
giao nộp người Do Thái cho người Cossack để đổi lấy mạng sống của
mình; ở Tarnopol, quân lính từ chối cho người Do Thái vào trong. Ở Bar,
pháo đài thất thủ và tất cả người Do Thái bị thảm sát. Có một vụ thảm sát
tàn bạo khác ở Narol. Ở Nemirov, người Cossack vào được pháo đài bằng
cách cải trang giống như người Ba Lan, “và họ giết khoảng 6.000 người
trong thành phố,” theo biên niên sử Do Thái; “họ giết vài trăm người bằng
cách dìm xuống nước và bằng mọi hình thức tra tấn tàn bạo.” Ở giáo
đường, họ dùng dao lễ để giết người Do Thái, rồi đốt trụi giáo đường, xé
sách kinh và dùng chân giẫm nát, dùng bìa da của sách kinh làm dép.
Chúng ta không biết chính xác bao nhiêu người Do Thái đã chết. Biên niên
sử Do Thái nói 100.000 người bị giết và 300 cộng đồng bị phá hủy. Một sử
gia hiện đại tin rằng hầu hết người Do Thái trốn thoát, và rằng các vụ thảm
sát là “một sự ngắt quãng tương đối ngắn trong sự tăng trưởng và phát triển
ổn định của cộng đồng người Do Thái Ba Lan hơn là một bước ngoặt quan
trọng trong lịch sử của cộng đồng này.”
Các con số do các nhà chép biên
niên sử đưa ra chắc chắn là con số phóng đại, nhưng những câu chuyện của
