- Sự hình thành những khối liên minh tư bản độc quyền chia nhau thế
giới.
- Việc các cường quốc tư bản lớn nhất đã chia nhau xong đất đai trên
thế giới.
Với năm đặc trưng cơ bản trên, mỗi nước do điều kiện lịch sử và kinh
tế của mình đã chuyển sang chủ nghĩa đế quốc với những nét riêng biệt.
Lênin đã chỉ ra đặc điểm ở Mỹ là sự hình thành các tơrơt. khổng lồ với
những tập đoàn tài chính giàu sụ; ở Anh là “đế quốc thực dân” với hệ thống
thuộc địa rộng lớn và đông dân; ở Pháp là “đế quốc cho vay lãi” với những
món tiền cho vay xuất cảng sang các nước khác, nhất là sang nước Nga, ở
Đức là “đế quốc tư sản gioongke” với sự câu kết về quyền lợi của hai giai
cấp tư sản và quý tộc; ở Nga và Nhật là “đế quốc phong kiến quân sự” với
những tàn dư của chế độ phong kiến và quân phiệt.
4. Sự gia tăng mâu thuẫn xã hội
Nền kinh tế tư bản trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa có những bước
tiến rất lớn nhưng còn kém xa so với khả năng mà sự tiến bộ kỹ thuật có
thể tạo ra được. Trong cuộc cạnh tranh kiếm lợi nhuận, vì không thể thường
xuyên trang bị theo kỹ thuật mới, bọn tư bản rất lo ngại trước các phát minh
khoa học, hủy bỏ hoặc cất giấu những sáng kiến mới, kìm hãm bước tiến
của sản xuất. Sự xuất khẩu tư bản đã tách rời một tầng lớp người ra khỏi
sản xuất, chuyên sống bằng thực lợi rút từ xương máu của quần chúng lao
động. Tình trạng trì trệ của tốc độ sản xuất ở một số nước tư bản lớn như
Anh, Pháp… là hậu quả tất nhiên của việc chạy đua xuất khẩu vốn và bóc
lột nhân dân các thuộc địa và nửa thuộc địa.
Nền sản xuất trong thời kỳ đế quốc chủ nghĩa được xã hội hóa ở mức
độ cao. Hàng ngàn vạn công nhân, kỹ sư được tập trung làm việc theo một
quy trình sản xuất. Sự phân công lao động rất tinh vi. Các ngân hàng và nhà
công nghiệp tập trung vốn vào các phương tiện sản xuất trên một quy mô
lớn. Nhưng trong khi sự sản xuất được xã hội hóa thì quyền sở hữu tư nhân
