Như vậy là cuộc chiến tranh giữa các nước đế quốc bắt nguồn từ quy
luật phát triển về kinh tế, chính trị của các nước tư bản chủ nghĩa và đã
được chuẩn bị trong nhiều năm. Nguyên nhân cơ bản của cuộc chiến tranh
là do mâu thuẫn giữa các đế quốc, chủ yếu là mâu thuẫn giữa đế quốc Đức
và đế quốc Anh.
Ngoài mục đích phân chia lại thị trường, các nước đế quốc gây ra cuộc
chiến tranh còn có một âm mưu khác: cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1900
ở châu Âu và cuộc Cách mạng 1905 ở Nga làm cho những mâu thuẫn xã
hội trong các nước tư bản ngày càng trở nên gay gắt. Phong trào đấu tranh
của công nhân ngày càng phát triển mạnh mẽ. Giai cấp tư sản các nước đế
quốc gây ra chiến tranh nhằm đánh lạc hướng chú ý của công nhân đối với
các vấn đề chính trị và xã hội trong nước, tuyên truyền chủ nghĩa sô-vanh
để ngăn cản sự phát triển của phong trào cách mạng trong nước, đàn áp giai
cấp vô sản, chia rẽ phong trào công nhân thế giới. Giai cấp cầm quyền các
nước đều muốn lợi dụng chiến tranh để đàn áp phong trào cách mạng và
phong trào giải phóng dân tộc.
2. Tính chất
Cuộc chiến tranh do các nước đế quốc chuẩn bị và tiến hành nhằm
giành giật thuộc địa của nhau là một cuộc chiến tranh đế quốc chủ nghĩa
mang tính chất phi nghĩa, phản động. Nó là sự kế tục chính sách cướp bóc,
nô dịch bằng thủ đoạn bạo lực đối với nhân dân các nước khác.
Về tính chất của cuộc chiến tranh này, Lênin đã chỉ rõ như sau :
“Về cả hai phía, cuộc chiến tranh đó đều là chiến tranh đế quốc chủ
nghĩa, điều đó hiện nay không còn phải bàn cãi gì nữa. (…) Chiến tranh vô
luận là do giai cấp tư sản Đức hoặc do giai cấp tư sản Anh-Pháp tiến hành,
cũng đều nhằm mục đích cướp bóc các nước khác, bóp nghẹt các dân tộc
nhược tiểu, thống trị thế giới về mặt tài chính, chia và chia lại thuộc địa,
cứu chế độ tư bản chủ nghĩa đang giãy chết, bằng cách lừa bịp và chia rẽ
công nhân các nước”
