trấn áp phong trào Tứ Xuyên. Nhưng lúc đó, cách mạng đã bùng nổ ở Vũ
Xương.
2. Khởi nghĩa Vũ Xương bùng nổ
Ngày 10 tháng 10 năm 1911, cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Vũ Xương,
tuy đột ngột, nhưng không phải là ngẫu nhiên. Đấy là kết quả của một cuộc
vận động lâu dài của các đảng phái cách mạng.
Cuộc khởi nghĩa Vũ Xương do hai đoàn thể cách mạng là Văn học xã
và Cộng tiến hội lãnh đạo. Cộng tiến hội thành lập năm 1907 ở vùng Tương
Ngạc, Văn học xã được tổ chức vào đầu năm 1911 ở vùng Hồ Quảng. Hai
đoàn thể cách mạng này đều do những phần tử của Đồng Minh hội tổ chức,
nên chính cương hoạt động của họ cũng không khác chính cương của Đồng
Minh hội.
Ngày 10 tháng 10, quân đội ở Vũ Xương đã tự động đứng lên khởi
nghĩa, đánh chiếm Vũ Xương ngay trong đêm hôm đó và chỉ hai ngày sau
chiếm được Hán Khẩu và Hán Dương.
Ngày 11 tháng 10, các thủ lĩnh cách mạng cùng với các đại biểu phái
lập hiến họp thảo luận việc tổ chức quân chính phủ và lập chính phủ. Hội
nghị đã quyết định đổi quốc hiệu là “Trung Hoa Dân quốc”, kêu gọi đánh
đổ chính phủ Mãn Thanh, đồng thời tuyên bố với lãnh sự các nước ở Hán
Khẩu là quân chính phủ sẽ tôn trọng mọi quyền lợi và đặc quyền của nước
ngoài ở Trung Quốc.
Cuộc khởi nghĩa Vũ Xương thành công một cách nhanh chóng quá
sức tưởng tượng của phái cách mạng. Ngay cả Tôn Trung Sơn lúc này đang
ở Mỹ và Hoàng Hưng đang ở Hương Cảng cũng lấy làm ngạc nhiên.
Những người cách mạng lãnh đạo trực tiếp cuộc khởi nghĩa vì thiếu tự tin
nên không nắm lấy quyền chỉ huy quân chính phủ. Họ trao cho Lê Nguyên
Hồng thuộc phái lập hiến chức vụ chỉ huy quân chính phủ. Do đó thành quả
cách mạng rất nhanh chóng bị phái lập hiến chiếm hết.
