phong kiến cũng ra sức bóc lột nông dân. Địa tô ngày một tăng, đông đảo
nông dân mất ruộng đất và bị trói chặt vào vòng vây của địa chủ và chủ nợ.
Nạn đói và bệnh dịch hoành hành. Trong vòng 10 năm từ 1896 đến 1906 có
hơn 10 triệu người chết đói và riêng nạn dịch hạch năm 1904 đã làm chết 1
triệu người.
Tình hình đó làm cho lòng bất mãn trong nhân dân sôi sục. Trong
những năm đầu thế kỷ XX, làn sóng khởi nghĩa của nông dân và của các bộ
lạc lan tràn khắp miền Trung và miền Tây Bắc. Những người phái Tilăc
hoạt động ráo riết ở các thành phố.
Phó vương Anh Kécdôn (1899-1905) tiến hành một đợt khủng bố dữ
dội vào phong trào yêu nước, hạn chế việc học của người Ấn ở các trường
đại học vì chúng cho rằng sinh viên là những người gây ra “phiến loạn”.
Chính sách thâm độc của y là định tiến hành chia cắt Bengan thành hai tỉnh
miền Đông và miền Tây. Bengan vốn là vùng kinh tế phát triển và trở thành
một trung tâm của phong trào đấu tranh giải phóng Ấn Độ hồi đó. Việc chia
cắt Bengan thành miền Tây (với Biha và Orítxa) và miền Đông (với
Atxam) dựa trên cơ sở khác biệt tôn giáo nhằm khơi sâu sự chia rẽ dân tộc.
Phần lớn nông dân ở miền Đông theo đạo Hồi, chỉ có địa chủ, bọn cho vay
nặng lãi và thương gia lớn theo đạo Ấn Độ. Trong khi đó thì đạo Ấn Độ
chiếm ưu thế ở miền Tây. Thực dân Anh xúi bẩy cả hai bên, gây nên sự đối
lập để dễ bề cai trị. Việc chia cắt Bengan còn nhằm mục đích kinh tế: thực
hiện ở tỉnh mới chế độ Daminđa tạm thời có lợi cho bọn Anh nhiều hơn chế
độ Daminđa vĩnh viễn. Tư bản Anh tăng cường bỏ vốn xây dựng cảng
Sittahông để lấn át cảng Cancutta là nơi tư sản Ấn Độ có ảnh hưởng lớn.
Đương nhiên, các tầng lớp nhân dân Ấn Độ đã thấy âm mưu của bọn
xâm lược. Làn sóng phản đói lan tràn trong cả nước và cuộc đấu tranh
chống chia cắt Bengan đã đưa những hoạt đông chống Anh lên một bước
mới.
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ năm 1905. Khẩu
hiệu “Xvađêsi” và “Xvaratji”
