và quần chúng, thu hút đông đảo nông dân, công nhân, tiểu tư sản và tư sản
dân tộc.
Tiếng vang của phong trào “Xvađêsi” tác động mạnh mẽ đến hoạt
động của đảng Quốc đại. Chiếm ưu thế trong ban lãnh đạo đảng là phái “ôn
hòa”, thể hiện quyền lợi của tư sản tự do và một bộ phận địa chủ. Họ tìm
cách duy trì phong trào trong phạm vi hòa bình, hợp pháp và cải cách. Theo
họ, “Xvaratji” chỉ có nghĩa là yêu sách về một nền tự trị rất hạn chế trong
khuôn khổ của đế quốc Anh, “Xvađêsi” chỉ nhằm đòi thực hiện chính sách
bảo hộ thuế quan, đòi nhà nước giúp đỡ nền công nghiệp Ấn Độ.
Nhưng phái cấp tiến và quần chúng coi những khẩu hiệu đó như một
lời kêu gọi đấu tranh cho nền độc lập dân tộc Ấn Độ. Họ chủ trương xây
dựng một nước “Ấn Độ độc lập và dân chủ, chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang
chủ trương mở rộng đấu tranh tấy chay hàng Anh và tổ chức cuộc vận động
quần chúng chống bọn cầm quyền”.
3. Phong trào “Xvađêsi” tiếp tục phát triển và sự phân liệt trong
đảng Quốc đại
Phong trào Xvađêsi ngày càng được đông đảo quần chúng tham gia và
không ngừng lớn mạnh. Năm 1906, nhiều tờ báo tiến bộ được xuất bản, các
hội yêu nước ra đời ở Bengan và lan sang các tỉnh. Thành viên của các hội
đó chủ yếu là người quốc gia tiểu tư sản, được gọi là những người “Tình
nguyện dân tộc”, đi tuyên truyền cho khẩu hiệu “Xvađêsi” ở thành thị và
nông thôn. Nhiều cuộc mít tinh, biểu tình được đông đảo quần chúng công
nhân và nông dân tham gia, Từ cuối năm 1905 nổ ra nhiều cuộc bãi công
của công nhân đường sắt, ngành dệt và các ngành khác. Ngoài những yêu
sách kinh tế, những người bãi công đã đưa ra khẩu hiệu chính trị chống
chính quyền thực dân Anh và thành lập các nghiệp đoàn của công nhân.
Một bộ phận công nhân đường sắt của công ty Đông Ấn bãi công vào tháng
7-1906 được sự hưởng ứng mạnh mẽ trong cả nước. Mùa xuân năm 1907 ở
