II - PHONG TRÀO CÁCH MẠNG TƯ SẢN VÀ
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN
1. Phong trào cách mạng tư sản
Sau khi cuộc chiến tranh Napôlêông kết thúc, tình hình chính trị nói
chung ở châu Âu bước vào thời kỳ phản động. Thế lực phong kiến phục hồi
và ra sức củng cố lại địa vị đã phần nào bị lung lay do ảnh hưởng của cách
mạng tư sản. Triều đại Buốcbông ở Pháp trở về, âm mưu lập lại chế độ
phong kiến quân chủ (Thời kỳ Trung Hưng) nhưng không thể thực hiện
được hoàn toàn. Cơ sở kinh tế tư bản chủ nghĩa và chế độ ruộng đất đã ban
bố dưới thời Giacôbanh vẫn được duy trì, quyền hành của vua Luy XVIII
(tiếp sau là Sáclơ X) bị hạn chế. Ở các nước khác, thế lực phong kiến cũng
tìm cách gạt bỏ những cải cách có tính chất tư sản, lập lại chế độ thống trị
độc đoán. Tuy nhiên trong đà đi lên của lịch sử, phong trào cách mạng tư
sản vẫn liên tiếp diễn ra trong những năm 20, 30 và 40 của thế kỷ XIX ở
châu Âu và châu Mỹ la-tinh.
Từ đầu thế kỷ XIX, nhân dân Xécbi không ngừng đấu tranh chống ách
thống trị của Thổ Nhĩ Kỳ. Dưới sự lãnh đạo của Kara Joocgia (1752-1817)
người đại diện cho giới tư sản buôn bán nông phẩm và có uy tín trong nhân
dân, Xécbi trở thành một quốc gia độc lập sau 400 năm chịu ách thống trị
của Thổ. Tháng 9-1805, cơ quan chính quyền đầu tiên là Hội đồng chính
phủ Xécbi được thành lập. Năm 1813, lợi dụng tình thế khó khăn do cuộc
chiến tranh Napôlêông gây nên, Thổ liền trở lại Xécbi. Từ đó, nhân dân
Xécbi lại tiếp tục cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và buộc Thổ phải thừa
nhận quyền tự trị vào tháng 8-1830. Xécbi trở thành một vương quốc tự trị
và phải đến sau cuộc chiến tranh Nga-Thổ 1877-1878 thì nền độc lập của
Xécbi mới được công nhận. Trong số các dân tộc trên bán đảo Ban Căng,
Xécbi là dân tộc đầu tiên thoát khỏi xiềng xích của Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong thời gian 1820-1823, cách mạng diễn ra ở Tây Ban Nha, đòi
thực hiện hiến pháp 1812 là bản hiến pháp mang tính chất tư sản ra đời
