Đại hội lần thứ 5 của Quốc tế họp ở La Hay ngày 2-9-1872 là đại hội
cuối cùng của Quốc tế. Mác và Ăngghen đều đến tham dự. Đại hội đã khai
trừ Bacunin và đồ đệ của y về tội phản bội ra khỏi Quốc tế. Đại hội xác
nhận nghị quyết của Hội nghị Luân Đôn và một lần nữa nhắc nhở giai cấp
vô sản các nước những bài học của Công xã Pari, đặc biệt là việc cần phải
thành lập những chính đảng vô sản trong tất cả các nước. Đại hội chỉ rõ
rằng phong trào đấu tranh kinh tế và hoạt động chính trị liên quan chặt chẽ
với nhau. Đại hội quyết định dời trụ sở Tổng hội sang Mỹ vì không khí
phản động ngày càng trở nên nặng nề làm cho Quốc tế hầu như không thể
tiếp tục hoạt động ở châu Âu được nữa.
Hội nghị cuối cùng của Quốc tế đã họp ở Philađenphia ngày 15-7-
1876, chính thức tuyên bố giải tán Quốc tế.
Như vậy, Quốc tế thứ nhất đã hoàn thành nhiệm vụ lịch sử là làm cho
tư tưởng của chủ nghĩa Mác lan tới những công nhân tiên tiến của các nước
tư bản chủ nghĩa quan trọng nhất và chuẩn bị cơ sở cho sự thành lập các
chính đảng công nhân độc lập ở châu Âu và châu Mỹ.
3. Ý nghĩa lịch sử của Quốc tế thứ nhất
Ý nghĩa lịch sử của Quốc tế thứ nhất vô cùng to lớn. Đó là tổ chức
quốc tế đầu tiên của công nhân được thành lập theo những nguyên tắc của
chủ nghĩa cộng sản khoa học. Quốc tế xây dựng trên cơ sở dân chủ tập
trung. Nó đã dạy công nhân phải kết hợp đấu tranh kinh tế với đấu tranh
chính trị, đặt cơ sở cho cuộc đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội của giai cấp vô
sản quốc tế.
Trong cuộc đấu tranh với các thủ lĩnh công đoàn Anh, phái Pruđông
Pháp, phái Látxan ở Đức và bọn vô chính phủ, Quốc tế đã khởi thảo những
vấn đề cương lĩnh thuộc về chiến lược và sách lược của chính đảng vô sản.
Quốc tế đã góp phần làm cho phong trào công nhân chuyển lên một bước
mới, tiến tới những tổ chức công nhân có tính chất quần chúng.
