Tiếp theo là sự biến đổi về quan hệ trong nông nghiệp. Minh Trị muốn
giải phóng sức sản xuất và ổn định cuộc sống nông thôn, nhưng Nhật Bản
không giải quyết theo kiểu Anh hoặc Pháp mà chỉ quyết định cho phép
ruộng đất trở thành hàng hóa, được tự do mua bán. Đất ruộng được định giá
và căn cứ vào giá để đánh thuế. Thuế đất là 3% giá đất và nộp bằng tiền.
Về kinh doanh, chủ đất có quyền tự do trồng trọt các loại cây có lãi nhất.
Việc cho phép tự do mua bán ruộng đất và giải phóng sức lao động khỏi
ruộng đất đã tạo nên khả năng bổ sung nguồn nhân lực cho thành thị và đưa
kinh doanh nông.nghiệp vào quỹ đạo của kinh tế thị trường.
Chính quyền Minh Trị nhận thức một cách đúng đắn tầm quan trọng
của công thương nghiệp. Ngay khi lên nắm chính quyền, Minh Trị đã
khuyến khích phát triển công thương nghiệp. Ngoài việc tạo điều kiện thiết
lập một thị trường thống nhất trong nước, nhà nước còn tính tới thị trường
quốc tế và du nhập kỹ thuật tiên tiến. Việc thực hiện chế độ tiền tệ thống
nhất, đo lường thống nhất, quan thuế thống nhất đã tạo nên những điều kiện
thuận lợi cho sự phát triển. Ngành công nghiệp được coi trọng, đặc biệt là
công nghiệp quân sự. Chính phủ tiếp thu những cơ sở súng đạn của các
công quốc và mở rộng với quy mô lớn. Các ngành khai thác mỏ, luyện kim,
đóng tàu cũng được chú ý.
Để có thể nâng cao trình độ dân trí, đáp ứng nhu cầu tiếp thu kỹ thuật
và phát triển xã hội, Minh Trị chú ý tới cải cách giáo dục và thi hành chế độ
cưỡng bức giáo dục.
Nhìn chung chế độ Nhà nước của Minh Trị Thiên hoàng ra đời trong
hoàn cảnh đặc biệt, dựa vào lực lượng tầng lớp võ sĩ và các lãnh chúa có tư
tưởng cải cách. Tư tưởng của tầng lớp quý tộc tư sản hóa đã quyết định con
đường phát triển của Nhật Bản. Đây là một cuộc cải cách duy tân mang tính
chất quy luật thời đại, nhằm đưa đất nước tiến lên con đường phát triển, tạo
cơ sở cho một nước Nhật giàu mạnh, thoát khỏi tình trạng bị phụ thuộc đế
quốc phương Tây.
