Tư bản ngân hàng ở Nhật cũng nhanh chóng tập trung. Vào đầu thế kỷ
XX tập đoàn ngân hàng Mitsui, Mitsubishi lũng đoạn hơn 50% tổng số vốn.
Sự phát triển tập trung theo khuynh hướng dung hợp giữa tư bản ngân hàng
với tư bản công nghiệp là đặc trưng trong quan hệ điều hành sản xuất và
huy động vốn của chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn lũng đoạn. Quyền lực kinh
tế và quyền lực chính trị đang có xu hướng hợp lại lũng đoạn cả nền kinh tế
lẫn chính trị ở Nhật Bản.
Nhật Bản vào đầu thế kỷ XX đã tham gia tích cực vào việc phân chia
thị trường Triều Tiên và Trung Quốc. Sau năm 1895, những tập đoàn tư bản
đã tăng cường xuất vốn ra nước ngoài, tiến hành khai thác tài nguyên, nhân
lực với những điều kiện tốt nhằm tạo nên lợi nhuận tối đa, Nhật Bản lập các
nhà máy đường, dệt vải và sản xuất các mặt hàng thiết dụng ở Đài Loan,
Thượng Hải. Nhật cũng đặc biệt quan tâm đến việc kinh doanh đường sắt ở
Trung Quốc, Triều Tiên, lập ngân hàng ở nước ngoài để tiện việc điều vốn
kinh doanh khai thác.
Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế Nhật Bản cuối thế kỷ XIX đầu thế
kỷ XX đã tạo nên sức mạnh kinh tế, quân sự và chính trị để có thể tham gia
vào cuộc tranh giành thị trường thế giới.
II. CÔNG CUỘC CẢI CÁCH THỂ CHẾ THEO
CON ĐƯỜNG CHÍNH TRỊ TƯ BẢN CHỦ
NGHĨA
1. Cải cách chế độ hành chính
Nước Nhật xác định con đường phát triển tư bản chủ nghĩa, muốn tiến
hành cải cách dân chủ trong khuôn khổ quyền lực của vương triều, thể hiện
trong năm lời tuyên thệ của Minh Trị Thiên hoàng :
a. Quốc Hội phải dân chủ và theo công luận quyết định việc nước.
b. Trên dưới đồng lòng lo việc nước.
