Đảng về nguồn gốc chiến tranh, nguy cơ chiến tranh đế quốc, nhiệm vụ của
giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức đối với chiến tranh đế quốc.
Trong phần mở đầu, giải thích ý nghĩa của ngày mồng một tháng
tám, tác phẩm nêu rõ: Đại hội lần thứ sáu của Quốc tế Cộng sản đã quyết
định lấy ngày mồng 1 tháng 8 làm ngày Quốc tế đỏ... Mồng 1 tháng 8 chính
là ngày khởi đầu của cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (l-8-1914). Cho
nên, lấy ngày ấy làm một cuộc thị uy quốc tế nhằm phản đối sự chuẩn bị
chiến tranh thế giới mới của chủ nghĩa đế quốc, đồng thời dự bị và tập
trung tất cả lực lượng cách mạng để “đổi chiến tranh đế quốc ra chiến tranh
giai cấp, và chiến tranh dân tộc giải phóng”
36
.
Tiếp đó, tác phẩm khẳng định: “Tư bổn chủ nghĩa là cái nguồn gốc
của sự chiến tranh”
37
và phân tích nguồn gốc chiến tranh nằm ngay trong xã
hội có giai cấp bóc lột và bên kia, giai cấp bị bóc lột. Chiến tranh là “cái kết
quả trực tiếp của chế độ của riêng, cái nền nếp cạnh tranh và bóc lột”
38
. Khi
chủ nghĩa tư bản phát triển đến thời kỳ đế quốc chủ nghĩa, tức là thời kỳ
độc quyền, thì sự tương phản trong xã hội càng thêm sâu sắc. “Sự hòa bình
chỉ là một lúc nghỉ ngơi rất ngắn ngủi đặng chờ cuộc chiến tranh khác mà
thôi”
39
. Trừ Liên bang Xôviết ra, thì hết thảy diện tích đất đai và của cải
trên thế giới đều ở trong tay một số nước “liệt cường” nắm giữ. Sự phát
triển về kinh tế, chính trị của các nước tư bản lại không đều nhau. Cho nên,
“vấn đề chia lại trái đất cho hiệp với sự phát triển của các nước đế quốc, là
một vấn đề lúc nào cũng cần cấp”
40
. Mà muốn chia lại thuộc địa, vùng ảnh
hưởng, muốn đè nén, bóc lột giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức thì
các nước đế quốc “chỉ có một cách chiến tranh độc ác mà thôi”
41
. Từ sự
phân tích đó, tác phẩm kết luận: “Tư bổn chủ nghĩa còn, thì sự chiến tranh
còn. Muốn thủ tiêu chiến tranh thì phải đánh đổ tư bổn chủ nghĩa”
42
.
Về nguy cơ chiến tranh đế quốc, tác phẩm nêu rõ rằng, mặc dù cuộc
Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) làm cho nền kinh tế tư bản suy
thoái, nhưng sau đó đã tạm thời ổn định và có những phát triển nhất định,
nên rất cần nguyên liệu và thị trường để tiêu thụ sản phẩm. Trong khi đó,
