tranh cách mạng Việt Nam chỉ có thể được tạo ra bởi sự tham gia của toàn
dân, trên tất cả các mặt trận: chính trị, quân sự ngoại giao, kinh tế và văn
hoá tư tưởng. Không phải ngẫu nhiên mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra
rằng mỗi người dân Việt Nam bất kỳ già trẻ, trai gái, giàu nghèo, lớn nhỏ
đều phải trở thành một chiến sĩ đấu tranh trên các mặt trận quân sự, chính
trị, kinh tế, văn hoá...
Tư tưởng tự lực tự cường nằm trong tổng thể vừa kháng chiến vừa
kiến quốc chính là biểu hiện bản chất của cuộc chiến tranh vệ quốc chính
nghĩa của dân tộc Việt Nam. Tư tưởng vừa kháng chiến vừa kiến quốc xác
định phải dựa nào sức mình là chính. Sự nghiệp giải phóng dân tộc nằm
trong tay của dân tộc; có tự lập mới có độc lập, có tự cường mới có tự do;
một nước không tự cố gắng mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ, thì không
thể giành được độc lập. Ngay từ khi bước vào cuộc kháng chiến chống
Pháp, Đảng ta đã xác định “đem sức ta tự giải phóng cho ta”, dựa vào sức
mình là chính nhằm chủ động đối phó với mọi tình huống của cuộc chiến.
Không chỉ trong bối cảnh phải đơn thương độc mã chiến đấu trong vòng
vây thời kỳ đầu kháng chiến mà ngay cả khi sự nghiệp kháng chiến của
nhân dân Việt Nam đã được “phá vây” và nhận được sự giúp đỡ từ các
nước xã hội chủ nghĩa anh em, Đảng ta vẫn đề cao tính độc lập trong hoạch
định đường lối, chủ trương. Tinh thần tự lực cánh sinh, tự chủ được biểu
hiện rõ nét trong quá trình điều hành công cuộc kháng chiến và kiến quốc.
Cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam vừa là biểu tượng cho
dân tộc Việt Nam, vừa là biểu tượng cho xu hướng tiến bộ của nhân loại -
thế giới, đồng thời đại diện cho cuộc đối đầu giữa những lực lượng tiến bộ
với những xu hướng thủ cựu đang khởi phát từ “trào lưu thực dân” của thế
giới tư bản. Do đó, tư tưởng kháng chiến dựa vào sức mình là chính đòi hỏi
phải biết huy động tối đa tiềm lực của đất nước, khoan thư sức dân và động
viên toàn dân, nhưng đồng thời cũng phải biết tận dụng mọi cơ hội, mọi sự
giúp đỡ từ bên ngoài bằng chiến lược đoàn kết quốc tế đúng đắn, mà trước
hết là từ liên minh chiến đấu của ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia và
từ các nước xã hội chủ nghĩa anh em. Trong quá trình kháng chiến và kiến
