Chính quy hoá và hiện đại hoá quân đội có mối quan hệ biện chứng
với nhau. Muốn hiện đại hoá quân đội, trước hết phải thực hiện chính quy
hoá. Ngược lại, chính quy hoá là môi trường cần thiết là điều kiện cơ bản,
tuyệt đối không thể thiếu được của hiện đại hoá.
Một quân đội chính quy và hiện đại muốn có đủ lực lượng để đáp
ứng yêu cầu của chiến tranh hiện đại, ngoài việc có một lực lượng thường
trực mạnh còn cần phải có một lực lượng hậu bị mạnh. Lực lượng hậu bị đó
phải được phát triển ở phạm vi của toàn dân, thông qua chế độ nghĩa vụ
quân sự. Như đã thành quy luật, hậu phương là nhân tố thường xuyên quan
trọng bậc nhất, quyết định thắng lợi của chiến tranh, vì vậy mà công việc
xây dựng một quân đội chính quy và hiện đại không thể tách rời công cuộc
củng cố và xây dựng hậu phương về mọi mặt.
Nền quốc phòng mạnh trước hết được tạo bởi tiềm lực vật chất, kỹ
thuật và tiềm lực to lớn về chính trị, tinh thần. Hay nói cách khác, công
cuộc xây dựng nền quốc phòng toàn dân có liên quan mật thiết với sự
nghiệp phát triển văn hoá, giáo dục, khoa học - kỹ thuật... Hệ quả của cuộc
cách mạng quan hệ sản xuất, cách mạng văn hoá và cách mạng khoa học -
kỹ thuật có tác động trực tiếp đến quá trình và chất lượng xây dựng nền
quốc phòng toàn dân. Không phải ngẫu nhiên mà trong quá trình công
nghiệp hoá ở miền Bắc, Đảng ta đã xác định phải tiến hành đồng thời ba
cuộc cách mạng: Cách mạng về quan hệ sản xuất, cách mạng về khoa học -
kỹ thuật và cách mạng về tư tưởng - văn hoá, trong đó cách mạng khoa học
- kỹ thuật là then chốt. Đưa miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội, có
công nghiệp và nông nghiệp hiện đại, có văn hoá và khoa học - kỹ thuật
tiên tiến, cũng tức là tạo ra các tiềm lực chính trị - tinh thần, vật chất, kỹ
thuật to lớn để xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện.
Sau khi miền Bắc hoàn toàn giải phóng, quá trình thực hiện chủ
trương xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng cũng là quá trình khắc phục
những nhận thức lệch lạc đối với công tác quân sự địa phương, đối với vai
trò của lực lượng vũ trang địa phương trong thời bình. Đã có những lúc
