Tôi cũng sẽ đặc biệt nhấn mạnh vào những điều kiện, hoàn cảnh đã hỗ trợ
cho việc nâng cấp ngành công nghiệp của họ qua thời gian.
Cũng như trong chương trước, tôi không hy vọng có thể vẽ nên một bức
tranh đầy đủ mọi lĩnh vực của nền kinh tế ba nước này, cũng như không thể
đề cập đến tất cả những vấn đề quan trọng. Lợi thế cạnh tranh có được từ
sự kết hợp của những đặc trưng về ngành công nghiệp, về lĩnh vực, và tổng
quát hơn là đặc trưng quốc gia. Việc đề cập tới đặc trưng quốc gia không
nên bị nhầm lẫn với việc làm giảm đi tầm quan trọng của đặc trưng về
ngành công nghiệp và đặc trưng lĩnh vực. Sự thay đổi các hình mẫu cạnh
tranh trong các quốc gia này mang lại những bài học quan trọng không chỉ
về “hình thoi” mà còn về cách toàn bộ nền kinh tế quốc dân phát triển.
SỰ VƯƠN LÊN CỦA NHẬT BẢN
Nhật Bản, một quốc gia bại trận lớn khác trong Chiến tranh Thế giới thứ
II, không tụt xa so với Đức trên con đường trở thành một thế lực kinh tế thế
giới. Những thành tựu đạt được của Nhật Bản còn ngoạn mục hơn do Nhật
thua kém Đức về tài nguyên thiên nhiên. Nhật cũng không có vị thế lịch sử
của Đức trong những lĩnh vực quan trọng như hóa chất và máy móc.
Câu chuyện về sự thành công kinh tế của Nhật đã được kể rất nhiều lần
trong những năm gần đây. Đó là câu chuyện mà thường gắn với vai trò xuất
sắc của chính phủ Nhật và nhấn mạnh phương pháp quản lý của người
Nhật. Quan điểm riêng của tôi về thành công của Nhật Bản có đôi chút
khác biệt. Giống như tất cả các quốc gia khác, Nhật Bản đã giành được lợi
thế cạnh tranh trong một số ngành nhưng lại thất bại trong nhiều ngành
khác. Những gì xảy ra ở Nhật Bản rõ ràng có tác động không giống nhau
trong tất cả các ngành. Chỉ phương pháp quản lý thôi thì không thể giải
thích được tất cả những thành công mà người ta gán cho nó.
Khuôn mẫu của những chương trước sẽ cung cấp một vị trí thuận lợi mới
để nhìn nhận hình mẫu lợi thế cạnh tranh quốc gia trong ngành công nghiệp
Nhật Bản và những nguyên do ẩn chứa trong đó. Đặc biệt đáng quan tâm là
những động lực đã cho phép các doanh nghiệp Nhật Bản nâng cấp lợi thế
