Lời người dịch
Tại sao một số quốc gia gặp nhiều bất lợi về điều kiện tự nhiên và tài
nguyên thiên nhiên lại có thể phát triển thịnh vượng? Tại sao một số quốc
gia khác có nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi lại tụt hậu? Tại sao Nhật Bản
lại có năng lực cạnh tranh trong ngành điện tử và thiết bị tự động hóa, Ý
trong ngành may mặc và thời trang còn Mỹ lại có thế mạnh về máy tính và
phần mềm? Đó là những câu hỏi mà các chính phủ và các nhà nghiên cứu
từ lâu quan tâm tìm hiểu để lý giải căn nguyên lợi thế cạnh tranh của các
quốc gia. Những lý thuyết truyền thống về cạnh tranh và thương mại dựa
trên nguồn tài nguyên thiên nhiên, lao động giá rẻ hay sự can thiệp của
chính phủ dường như không thể lý giải thấu đáo những câu hỏi này. Mỗi
một cách giải thích chỉ chính xác trong một vài trường hợp nhưng sẽ bộc lộ
khiếm khuyết khi xem xét kĩ hơn các trường hợp khác.
Cuốn “Lợi thế cạnh tranh quốc gia” đã cố gắng lý giải bản chất lợi thế
cạnh tranh của các quốc gia khác nhau trong những ngành công nghiệp cụ
thể bằng một lý thuyết đơn giản nhưng có khả năng áp dụng rộng rãi. Cuốn
sách giới thiệu một khuôn khổ phân tích lợi thế cạnh tranh mới dựa trên sự
vận động và tương tác của bốn nhân tố quyết định trong “hình thoi”, đó là:
điều kiện các yếu tố sản xuất; các điều kiện cầu; các ngành công nghiệp
phụ trợ và liên quan; chiến lược công ty, cấu trúc và cạnh tranh nội địa.
Michael Porter cho rằng thành công hay thất bại của một quốc gia trong
một ngành công nghiệp cạnh tranh quốc tế phụ thuộc vào sự hiện diện và
mức độ tinh vi của các nhân tố quyết định trong “hình thoi” và một quốc
gia chỉ thành công khi nó khai thác được những thuận lợi và nâng cấp được
lợi thế để vượt qua những bất lợi về các nhân tố. Lợi thế cạnh tranh lâu dài
chỉ có thể đạt được nhờ đổi mới và nâng cấp liên tục lợi thế cạnh tranh.
Cuốn sách được kết cấu thành bốn phần chính. Trong phần I, tác giả tập
trung trình bày nội dung của lý thuyết “hình thoi”, vai trò của từng nhân tố
cũng như sự tương tác giữa chúng. Thành công của một số ngành công
