- Công Dả Tràng - Chương 5.10
Nghe lời đối phương nói, nhưng còn phải xem hành động của
đối phương làm. Ban đầu, Khổng Tử cũng nghe lời người khác nói
là tin ngay, nhưng, một môn sinh đã làm Khổng Tử thay đổi quan
niệm, đó là Tể Dư. Tể Dư đã từng thề với Khổng Tử rằng: “Con
nhất định sẽ học hành thật tốt!” Nhưng, khi những người khác cần
cù tìm tòi, học hỏi thì người này lại ngủ, điều này làm cho Khổng Tử
vô cùng tức giận, trách mắng thậm tệ: “Gỗ đã mục ruỗng thì sao
dùng để điêu khắc được, tường được xây bằng đất trộn phân thì
sao tô vẽ được, đối với người như Tể Dư, ta còn có thể nói được gì?”
Ông nói tiếp: “Trước đây, đối với người khác, mọi người nói là ta
tin; Nhưng bây giờ, nghe lời người khác, nhưng còn phải quan sát
hành vi của họ. Chính Tể Dư đã làm ta thay đổi.”
So sánh một người với “gỗ mục”, “tường trát phân”, lời trách cứ
nặng nề như vậy cũng là lần duy nhất trong suốt cuộc đời Khổng
Tử.
“Thính kỳ ngôn nhi quan kỳ hành”, nếu lúc đầu Vương Nhân
làm được điều này thì có lẽ đã không có hậu quả đáng tiếc như vậy.
Bởi vì Lưu Kỳ là người thích hứa nhưng lại làm việc tùy tiện, việc này
xảy ra với anh ta không phải lần đầu tiên, chỉ có điều những việc
đã xảy ra chưa gây ra tổn thất trực tiếp.
Bài học:
Sau khi nghe lời người khác nói, còn phải tiếp tục quan sát
hành vi của anh ta. Chỉ có như vậy mới có thể tin tưởng được
đối phương.
