triệt ngộ. Lời Giáp Sơn đáp Tăng trước, Đạo Ngô chê cười cho là thuyết
thông tâm chẳng thông; lời đáp Tăng sau cũng giống như lời đáp trước mà
Đạo Ngô lại tán thán, cho là tâm thông thuyết thông. Chỗ này chớ nên dùng
ý thức để phân biệt; nếu dùng ý thức tìm hiểu thì chỉ có thể thuyết thông,
chẳng thể tâm thông. Muốn tâm thông cần phải tham ngộ mới được.
(2) Muốn hoá độ chúng sanh, Tự phải có phương tiện, Khiến họ hết nghi
ngờ, Tức là tự tánh hiện. Hai chữ phương tiện này chẳng phải giống như
những người lạm dụng để cầu thêm danh lợi, hoặc che giấu tội lỗi; cũng
chẳng phải dùng để độ người sơ cơ. Phương tiện ở đây là xuất phát từ Bát
Nhã, phải người kiến tánh mới có Phương tiện này, mà dùng để khiến cho
đương cơ từ NGHI đến NGỘ. Từ NGHI đến NGỘ: tùy theo người, từ một
sát na cho đến năm, mười năm không chừng, cũng như: Ngài Huệ Minh vừa
nghe, ngộ liền, Ngài Giáp Sơn, trong vài phút được ngộ, Ngài Pháp Nhãn,
một tháng được ngộ, Tổ Hoài Nhượng, tám năm mới ngộ. Không phải mau
ngộ là cao, chậm ngộ là thấp. Người chứng ngộ mới đoạn dứt được NGHI
CĂN (Nguồn gốc nghi ngờ đối với vạn pháp.) Đoạn dứt NGHI CĂN tức là
KIẾN TÁNH. Nên nói: Tức là tự tánh hiện (kiến tánh).
Kinh văn:
Thuyết thông cập tâm thông,
Như nhựt xử hư không,
Duy truyền kiến tánh pháp,
Xuất thế phá tà tông.
Pháp tức vô đốn tiệm,
Mê ngộ hữu trì tật,
Chỉ thử kiến tánh môn,
