Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 54
Ngay từ khi thành lập chính phủ Mao luôn lớn tiếng chống Mỹ. Thậm chí
Mao còn tố cáo chính sách sống chung hoà bình của điện Kreml là một
nhượng bộ thua thiệt cho Mỹ.
Năm 1969 tổng thống Mỹ Nixon công khai bắn tiếng muốn phát triển quan
hệ hữu nghị với Trung Quốc (TQ), Mao không thèm trả lời vì khi đó Mao
còn nuôi tham vọng trở thành lãnh tụ khối thứ ba, thiết lập quan hệ với Mỹ
sẽ làm hư hỏng hình tượng của Mao trong các quốc gia của khối này. Chỉ
sau đó 1 năm Mao thấy rằng chủ nghĩa Mao không còn hấp dẫn với các
quốc gia này, Mao quyết định mời Nixon sang thăm TQ. Nhưng mời như
thế nào để không bị mất mặt (nếu chẳng may Nixon từ chối)?
Tháng 11-1970 Mao nhắn lời mời qua Romania để thăm dò phản ứng của
Mỹ. Nixon nhận được ngày 11-1-1971, nhưng ông được ban tham mưu
khuyên không nên nhận lời một cách sốt sắng. Vì thế Kissinger viết thư trả
lời Mao là một cuộc thăm viếng như vậy là quá sớm.
Tháng 3-1971 khi đội thể thao bóng bàn của TQ được gửi sang tranh giải ở
Nhật (lần đầu tiên kể từ cuộc Cách mạng văn hóa), đội bóng bàn Mỹ yêu
cầu cho phép họ được qua thăm TQ. Đội thể thao bóng bàn TQ phải điện
về Bắc Kinh hỏi ý kiến, và Mao thẳng thừng bác bỏ. Thế nhưng chỉ mấy
tiếng đồng hồ sau, Mao đổi thái độ và ra lệnh mời. Cuộc viếng thăm của
đội bóng bàn Mỹ được cả TQ và Mỹ loan tin trên trang nhất như là một sự
kiện lịch sử hy hữu. Nixon nhận thấy đây là cơ hội để ông nhận lời mời
viếng thăm TQ của Mao. Kissinger được bí mật cử sang gặp Mao, và mang
theo rất nhiều quà cáp của Nixon.
Những món quà mà Nixon tin chắc Mao sẽ không thể từ chối, gồm có
