Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 27
Tháng 2-1945 tại Hội nghị thượng đỉnh Yalta, Stalin khẳng định với
Roosevelt và Churchill sẽ tham gia mặt trận Thái bình dương khi Đức quốc
xã đầu hàng. Hai tay lãnh tụ phương Tây này cho Stalin hay sẽ có bồi
thường xứng đáng, mà không biết là Stalin đang rất nóng lòng muốn xâm
lăng TQ, dù có bồi thường hay không. Điều này đối với Mao có nghĩa là
quân đội xô viết sẽ tiến vào TQ, và Mao sẽ được đưa lên lập chính phủ
cộng sản, như mơ ước Mao đã ấp ủ 22 năm.
Mười hai giờ 10 phút đêm 9-8-1945, chỉ 3 ngày sau khi Mỹ thả bom
nguyên tử xuống Hiroshima, một triệu rưỡi quân Liên xô vượt biên giới
Mông cổ tràn vào TQ, mở một mặt trận dài 4600 cây số. Mao ban lệnh cho
hồng quân nhanh chóng bắt tay với quân đội Liên xô, và thành lập chính
phủ CS nơi nào họ đi qua. Theo hiệp định Yalta, Stalin phải thông báo cho
Tưởng trước khi đem quân vào TQ, nhưng Stalin chỉ làm chuyện này một
tuần sau.
Nhật đầu hàng ngày 15-8. Người dân TQ nhảy múa ăn mừng chiến thắng.
Tám năm chiến tranh (nếu tính luôn thời gian Nhật xâm lăng Mãn Châu là
14 năm), ít nhất cả 10 triệu người chết, chưa kể số thương binh và tỵ nạn.
Phải ăn mừng chứ. Theo hiệp định Yalta, quân Liên xô sẽ dừng quân và bàn
giao các đất đai đã chiếm được của Nhật lại cho Tưởng, thế nhưng thực tế
xảy ra khác hẳn. Quân Liên xô vẫn tiếp tục tiến về Nam, và theo sau là
hồng quân TQ. Cuối tháng 8, quân Liên xô đã giúp Mao phát triển lãnh thổ
tới tận tỉnh Chahar và Jehol, cả hai nơi này chỉ cách Bắc Kinh có 150 km.
Phần thưởng lớn nhất cho Mao là Mãn Châu, nơi Nhật đã chiếm đóng 14
năm. Không những quân Liên xô lấy được kho vũ khí của Nhật, lên tới cả
trăm ngàn súng và hàng ngàn vũ khí nặng, và giao lại cho Mao mà còn bàn
giao cho Mao 200 ngàn quân vốn là lính của chính phủ Mãn Châu thân
