Jung Chang và Jon Halliday
Mao: The Unknown Story
Chương 38
Chỉ vài tháng sau khi chiến dịch hạ bệ Stalin do Khrusev đưa ra thì ở Đông
Âu một loạt các cuộc nổi loạn xảy ra. Thoạt đầu là Ba Lan, sau đó lây lan
sang Hung và Nam Tư. Mao đánh giá đây là cơ hội để giành vị trí lãnh đạo
với Liên Xô, nên thoạt đầu ông dứt khoát chống Liên Xô gửi quân sang dẹp
loạn, thế nhưng sau những cuộc đi đêm bất thành với các lãnh tụ Đông Âu
tìm kiếm sự ủng hộ cho một kiểu mẫu TQ ở Đông Âu, Mao quay sang ủng
hộ Liên Xô đưa quân sang dẹp loạn. Mao thất vọng khi các lãnh tụ cộng
sản Đông Âu đều bày tỏ lòng khao khát cho người dân của họ có thêm tự
do, chứ không phải thêm độc tài kiểu Stalin và thêm nghèo đói.
Mao cũng ve vãn Ai Cập trong vụ kinh đào Suez bằng cách tổ chức những
cuộc biểu tình ủng hộ Ai Cập lên tới cả trăm ngàn người. Mao gửi ngay cho
Nasser 20 triệu đồng tiền Pháp, không cần trả, và hứa hẹn với Nasser sẽ gửi
250 ngàn chí nguyện quân sang đánh nhau với Do Thái, nếu Nasser muốn.
Nhưng Nasser không cần người, ông chỉ cần vũ khí hiện đại là thứ mà Mao
chưa có.
Khi nhận tin Liên Xô mời tham dự cuộc họp thượng đỉnh khối cộng sản
ngày 7-11-1957, Mao đặt điều kiện: giúp Mao xây dựng chế bom nguyên tử
và hoả tiễn. Ba tuần trước khi họp thượng đỉnh, Liên Xô ký với TQ một
hiệp định giúp Mao xây lò nguyên tử.
Tại phiên họp thượng đỉnh Mao không che dấu dã tâm muốn lật đổ
Khrusev giành ghế lãnh đạo khối cộng sản, và ông cũng biết Khurshchev
không thể công khai chống đối ông vì Khrusev muốn bảo vệ sự thống nhất
trong khối cộng sản.
Sau phiên họp Mao yêu cầu Liên Xô giúp xây dựng tàu ngầm và lại bị từ
